Advies behoud kwijtschelding waterschapsbelastingen

De mogelijkheid burgers kwijtschelding te verlenen voor het betalen van waterschapsbelasting moet blijven. Dat advies geeft de Commissie Aanpassing Belastingstelsel (CAB).

Waterschapsbesturen bepalen nu zelf wat er op het terrein van het waterbeheer moet gebeuren, wat dit mag kosten en wie dat gaat betalen. Aanvullende wettelijke voorzieningen, die een bepaald kwijtscheldingsbeleid verplicht voorschrijven of juist verbieden, zouden volgens de commissie nadrukkelijk achterwege moeten worden gelaten. Een ad hoc-commissie onder leiding van Hetty Klavers, dijkgraaf van waterschap Zuiderzeeland, onderzocht in opdracht van het bestuur van de Unie van Waterschappen of het huidige belastingstelsel van de waterschappen op de middellange termijn houdbaar is.

Hogere tarieven
Enkele waterschappen, vooral in grootstedelijke gebieden, ervaren ‘groeiende problemen’ met de uitwerking van het kwijtscheldingsbeleid. Door de toename van het aantal kwijtscheldingsgerechtigden nemen namelijk de kwijtgescholden bedragen toe en gaan de belastingtarieven voor de overige burgers en bedrijven substantieel omhoog.

Het moet in de ogen van de CAB echter niet zo zijn dat de oplossing van het aangegeven kwijtscheldingsvraagstuk moet worden gevonden in de beëindiging van de ingezetenheffing, zoals door sommige waterschappen is voorgesteld. Met de afschaffing daarvan zou dan ook het kwijtscheldingsvraagstuk de wereld uit zijn. De CAB wijst die oplossing af, omdat het voor de zuiveringsheffing geen oplossing biedt.

Wringen
Het Hoogheemraadschap van Delfland en het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard hebben er met ingang van 1 januari 2017 voor gekozen geen kwijtschelding meer van de zuiveringsheffing te verlenen. De ingezetenenheffing komt bij beide waterschappen nog wel volledig voor kwijtschelding in aanmerking.

Bij de zuiveringsheffing speelt volgens de betrokken waterschappen dat het waterschap als het ware een ‘dienst’ aan de betrokken huishoudens verleent, waarvoor betaald dient te worden. De kosten van de kwijtschelding worden opgebracht door de groep wel betalende belastingplichtigen. Daartoe behoren ook huishoudens die net boven de inkomensgrens zitten. Ook zij moeten als gevolg van de kwijtschelding aan personen die op of onder de genoemde grens zitten, meer belasting betalen. Dat kan gaan wringen.

Financiële autonomie
De CAB wijst een dwingende wettelijke regeling van bovenaf nadrukkelijk af. Dat zou in strijd zijn met en daardoor ernstig afbreuk doen aan de financiële autonomie van het waterschap. ‘De essentie van het waterschap is toch vooral dat de mensen in een bepaald gebied binnen de gegeven kaders zelf bepalen wat er op het terrein van het waterbeheer moet gebeuren, wat dit mag kosten, wie dat gaat betalen en in welke mate er solidariteit is. De kosten van het waterbeheer worden in overeenstemming hiermee vrijwel volledig door en binnen het waterschapgebied opgebracht. Net zoals dat nu het geval is, moeten de waterschappen dus ook in de toekomst in de gelegenheid zijn om zelf te bepalen in hoeverre de kwijtscheldingsbevoegdheid al dan niet wordt toegepast’, aldus het CAB.

‘Kwijtscheldingsbeleid is niet voorgeschreven, maar een mogelijkheid die het rijk aan lokale overheden heeft toegekend. Het kwijtscheldingsbeleid van de waterschappen kan in de praktijk dus uiteen lopen, maar hiertegen hoeft geen bezwaar te bestaan. Dit is inherent aan de decentrale vormgeving van het waterbeheer en zijn financiering.’

Definitief advies
Tot 9 februari 2018 kunnen waterschappen reageren op het concept-eindrapport. Die reacties worden meegenomen in het definitieve advies van de CAB aan het bestuur van de Unie van Waterschappen. De besluitvorming eindigt in de ledenvergadering van de Unie, waarschijnlijk op 29 juni 2018. Daarna wordt het vastgestelde voorstel aangeboden aan minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat.