Italië digitaliseert met EU-geld

De digitalisering van de overheidsadministratie is een van de belangrijkste pijlers onder het Nationaal Herstel- en Veerkrachtplan van Italië. Er een investering van in totaal 1,9 miljard euro mee gemoeid. Maar zijn de gemeenten er klaar voor? In 2026 moet het plan immers zijn voltooid.

Een groot deel van de Italiaanse gemeenten zegt klaar te zijn voor de uitdaging omdat ze al ‘een goede mate’ van digitale volwassenheid hebben bereikt. Echter, bijna een kwart van hen kan dat niet zeggen. Het verzoek van deskundigen aan alle overheden, zelfs de best voorbereide, is om sneller te gaan. Dat is de conclusie die wordt getrokken op basis van vorige maand gepresenteerd onderzoek naar de digitale volwassenheid van grote steden. 98 procent van de gemeenten heeft ten minste één lening voor de digitalisering gekregen en gaat ermee aan de slag. Net zoals de centrale overheden overigens, die zijn begonnen met de implementatie van projecten.

De grote steden zijn volgens het onderzoek gemiddeld goed voorbereid op de implementatie van de plannen. 32 administraties (van de 110 in totaal) laten een hoog niveau van digitale volwassenheid zien en nog eens 52 ‘gemiddeld hoog’, afgezet tegen de normen die zijn vastgesteld door de Italiaanse versie van het Herstel- en Veerkrachtplan. Er is echter een andere groep steden (26 van de 110) die een onvoldoende niveau van digitale volwassenheid heeft: 23 hebben namelijk een ‘gemiddeld-lage’ index en 3 een ‘lage’.

Projecten

Een volledig digitale administratie brengt een nieuw paradigma met zich mee waarin de burger centraal staat: gestroomlijnde processen, grotere transparantie, grotere doeltreffendheid bij het autoriseren en uitvoeren van werken dankzij de certificering van gegevens en het traceren van alle stappen, het elimineren van dubbel werk volgens de zogeheten principes van ‘once only’ en ‘single source of truth’. Om inhoud te geven aan dit openbaar bestuur- model, dat dichter bij de burgers staat en echt effectief en efficiënt is, geldt “Cloud first” voor alle overheidsdiensten.

Vanaf 2022 zijn er twaalf aankondigingen gepubliceerd voor gemeenten die hun digitale activiteiten willen ontwikkelen. Daarop is volop gereageerd. De hoogste deelnamepercentages worden vooral genoteerd in de cloudmigratie, met meer dan 691 miljoen euro toegewezen aan 7.355 gemeenten (93 procent), en in de verbetering van de digitale dienstverlening, met meer dan 774 miljoen euro toegewezen aan 6.596 gemeenten (84 procent).

Wat de belangrijkste steden betreft, ontvingen alle 110 financiering voor cloudmigratie en 103 voor het verbeteren van de zogeheten burgerervaring. Ook kreeg bijna driekwart van de gemeenten financiering om de invoering van SPID (Public Digital Identity System) en elektronische identiteitskaarten te voltooien. Twee op de drie gemeenten kregen geld voor de overdracht van overheidsdiensten naar de mobiele IO-app en iets meer dan de helft van de gemeenten ontvingen financiële steun voor digitalisering van haar betalingsdiensten.

Kloof Noord-Zuid

Voorstanders van de nieuwe projecten zijn vooral middelgrote steden. Van de 32 gemeenten met een hoog digitaal niveau hebben er 13 een bevolking tussen 100.000 en 250.000 inwoners. De traditionele kloof tussen het noorden en het zuiden blijkt geleidelijk iets kleiner te worden: van de 32 steden in het hoge segment zijn er slechts twee in het zuiden – tegenover 21 in het noorden en 9 in centraal Italië – maar de steden in het zuiden vormen inmiddels wel de grootste groep in het middelhoge segment (22 van de 52).

‘Het positieve nieuws dat uit dit onderzoek naar voren komt, vormt een uitstekend uitgangspunt voor de implementatie van maatregelen’, aldus Gianni Dominici, algemeen directeur van FPA. ‘Het primaat van de digitalisering is niet langer exclusief voor de grote steden in het centrum en het noorden van het land, maar ook voor deugdzame steden in het zuiden en de ‘kleine hoofdsteden’ die zich al jaren onderscheiden op het gebied van innovatie.’

Meenemen burgers

Samengevat, de overheidsdiensten krijgen een enorme digitale duw, legt de CEO van Dada Next Fabio Meloni uit. ‘Nu we overgaan naar de tweede en meest fundamentele fase, de implementatie, hebben we een grote focus nodig van de overheden en alle particuliere partners die zich, net als wij, hebben voorbereid door te investeren in oplossingen en vaardigheden. Ze hebben de verantwoordelijkheid om hen te begeleiden bij de uitvoering van het project’.

Wel is er een wezenlijke verandering nodig in het vermogen om complexe projecten te beheren. Dit om te voorkomen dat enorme hoeveelheden geld worden versnipperd en de kans om administraties te reorganiseren wordt verspild. Daarvoor worden drie tips gegeven. Ten eerste, kies de beste Cloud Computing-diensten. Vertrouw vervolgens op spelers die ervaring hebben met dergelijke vraagstukken en, tot slot, zet in op goede contracten voor de snelle verwerving van IT-infrastructuren.

Het jaar waarin alles moet zijn uitgevoerd is 2026, maar het moet worden beschouwd als een basis voor het verbeteren van de potentiële dienstverlening in de komende decennia. Er blijft nog één kwestie over en die zou een doos van Pandora kunnen openen: het meenemen van de burgers in deze technologische revolutie. Zonder hen digitale cursussen aan te bieden, zo vrezen deskundigen, zullen veel van de inspanningen voor niets zijn.