Aanbestedingswet: rechtszaken in aantocht

Deze week treedt de aanbestedingswet in werking. Het gevolg voor overheden? Meer werk, meer risico’s, meer rechtszaken.

Toegenomen administratieve lasten
Veel gemeenten staan schrap voor de inwerkingtreding van de nieuwe aanbestedingswet. Die wet is op 1 april van kracht geworden en is onder meer bedoeld om de administratieve rompslomp voor inschrijvende partijen terug te dringen. Maar één onbedoelde bijwerking is nu al bereikt: de toegenomen administratieve last voor overheden.

Objectief en transparant
Vanaf nu moeten aanbestedende diensten namelijk in elk tenderproces transparant communiceren over al hun keuzes. Ambtenaren mogen niet meer zonder meer voor de goedkoopste partij kiezen, niet zomaar opdrachten bundelen en niet plompverloren selecties maken van de aan te schrijven partijen. Aanbestedingstrajecten moet voortaan objectief, transparant en proportioneel zijn.

Elke keuze motiveren
De consequentie is dat ambtenaren desgevraagd elke keuze moeten kunnen motiveren. Van de omvang van de tender tot de looptermijn, de referentie-eisen, de keuze voor aan te schrijven partijen en zelfs de inkoopvoorwaarden. Voldoet de uitleg niet aan het gelijkheidsbeginsel of het proportionaliteitsprincipe, dan hebben marktpartijen grond voor een juridische procedure.

Verse jurisprudentie
Juridische geschillen over aanbestedingen bestonden al genoeg, maar partijen die zich inschrijven kunnen zich vanaf 1 april beroepen op een echte wet. Omdat de precieze grenzen van wat aanbestedende diensten mogen vragen van inschrijvende partijen niet in die wet staan afgebakend, begint vanaf volgende week het wachten op de eerste verse jurisprudentie.

Advocaat achter de hand
En dus vraagt de wet om mondige inschrijvers, met een advocaat achter de hand. Betoogt aanbestedingsjurist Walter Engelhart: ‘De wetgever wil dat aanbestedende diensten hun keuzes in het aanbestedingsproces motiveren. Een inschrijver die een keuze van de aanbestedende dienst niet begrijpt, kan altijd vragen naar de motivering. Zo stuurt de wet er op aan dat zaken uiteindelijk aan de rechter worden voorgelegd.’