De helft

De eerste helft van dit jaar is voorbij, en ruim de helft van de regeerperiode van het kabinet-Rutte II is voorbij. Een mooi moment om even de tussenstand op te maken: hoe staan de gemeenten ervoor?

Zo halverwege is de tussenstand niet zo mooi. Het gaat niet zo goed met de gemeenten. Dat komt omdat ze erg weinig geld krijgen. Het kabinet bezuinigt dit jaar ongeveer een miljard euro op het gemeentefonds, dat is ruim 6 procent. Ruim 300 miljoen euro bezuiniging voor behoud van het btw-compensatiefonds, 250 miljoen euro bezuiniging op het scholenonderhoud, 125 miljoen euro terugbetalen voor vorig jaar, 60 miljoen euro strafkorting omdat kleine gemeenten niet willen herindelen en nog wat kleine kortinkjes. En bovendien 200 miljoen euro negatief accres – vreemd overigens dat dat nog steeds ‘accres’ heet in plaats van ‘decres’. Volgend jaar bezuinigt het rijk een half miljard euro op de jeugdzorg en de ouderenzorg van de gemeenten. En de andere inkomsten vallen ook tegen.

De eerste helft van dit jaar, en de hele eerste helft van de regeerperiode van het kabinet-Rutte II, klagen de gemeenten dat ze bij onderhandelingen met het kabinet over geld nooit hun zin krijgen. Maar dat is duidelijk niet waar. Neem nu de onderhandelingen over de gemeentelijke belastingen. De gemeenten willen twee keer zoveel eigen belastingen heffen als nu, dus vier miljard euro meer. Daartegenover zou een korting van vier miljard euro op het gemeentefonds staan. In de belastingbrief van staatssecretaris Wiebes van Financiën is dit plan opgenomen in ‘pakket 3’, dat is het deel waar nog geen politieke meerderheid in de Tweede Kamer voor is. Terecht dat het daarin zit, want die politieke steun is er niet, en die politieke steun komt er ook niet. Nooit. Wiebes heeft het daarom niet over vier miljard euro maar over twee tot vier miljard euro. Dit plan van de gemeenten gaat voor de helft toch door. De gemeenten mogen dus niet klagen. Welke helft? Bedoel ik dat er twee miljard euro gemeentelijke belastingen bij mogen komen? Nee, ik bedoel een andere helft. Er mogen geen gemeentelijke belastingen bijkomen, maar de andere helft van het plan, de korting van twee tot vier miljard euro op het gemeentefonds, gaat wel door.