Herverdeling: gemeenten moeten één lijn trekken

Het doemscenario is weliswaar niet uitgekomen, maar daarmee is niet gezegd dat de plattelandsgemeenten, verenigd in de P10, staan te juichen over het herverdelingsvoorstel voor het gemeentefonds. Met de VNG vindt ook de P10 dat eerst ‘de koek’ groter moet worden, voordat sprake kan zijn van een nieuwe herverdeling. Gemeenten moeten zich niet tegen elkaar laten uitspelen.

Onzekerheden

‘De beweging dat bij de herverdeling het rijksgeld van platteland naar stad, van oost naar west en van klein naar groot zou vloeien, is uit dit voorstel’, stelt Ellen van Selm, voorzitter van het netwerk P10 voor plattelandsgemeenten en burgemeester van Opsterland. Daarvan was in de eerste berekeningen sprake. Er zitten in het huidige voorstel echter nog veel onduidelijk- en onzekerheden. Zo is het herverdelingsvoorstel gebaseerd op cijfers uit 2017. Die moeten nog naar 2019 worden geactualiseerd. Dit gebeurt naar verwachting volgende maand. ‘Zeker voor fusiegemeenten is dat van groot belang’, aldus Van Selm.

Rode vlekken

Daarnaast moet goed worden gekeken naar de nadeelgemeenten. ‘In dit voorstel worden niet alle plattelandsgemeenten veronachtzaamd, maar het noorden kleurt helemaal rood. We wachten wat dat betreft met spanning het advies van de Raad voor het Openbaar Bestuur af. Wat gaat er gebeuren met die grote rode vlekken in het noorden.’ Op verzoek van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken moet de ROB nadrukkelijk kijken naar de positie van de zwaar getroffen noordelijke gemeenten, zoals Midden-Groningen, Oldambt en het Friese Achtkarspelen.

Divers beeld

De benodigde actualisatie van de cijfers en het advies van de ROB maakt het dat de P10 het eigenlijk te vroeg vindt voor een definitieve reactie. Die komt dan ook pas later. Op basis van een eerste snelle scan komt een divers beeld naar voren, kijkend naar de gevolgen voor de P10-gemeenten. ‘Er zitten zowel voor- als nadeelgemeenten bij’, aldus Van Selm.

Niet laten uitspelen

Met de VNG en de M50 vindt ze het belangrijk dat ‘eerst de koek groter wordt’ voordat het tekortschietende budget over op basis van een nieuw verdeelmodel over de 352 gemeenten wordt verdeeld. Met andere woorden: zonder verruiming van het gemeentefonds geen invoering van een nieuw verdeelmodel. ‘Dat staat met hoofdletters bovenaan.’ De G40 staat daar anders in. Ook de G40 wil een ruimer gemeentefonds, maar vindt een nieuwe herverdeling belangrijker. Ook zonder een groter gemeentefonds zal de G40 instemmen met de nieuwe verdeling. Van Selm benadrukt dat het ‘in ons aller belang is dat de koek groter wordt. Gemeenten moeten zich niet tegen elkaar laten uitspelen. Daarvoor hebben we allemaal veel te weinig financiële armslag.’