Een ‘1’ voor Heerlen: ‘Ravijnjaar raakt ons harder’

De gemeente Heerlen krijgt van BDO het rapportcijfer ‘1’ als het gaat om financiële gezondheid. Zo werd dinsdag bekend bij de publicatie van de jaarlijkse Benchmark Nederlandse Gemeenten. Het is een ongekend laag cijfer voor een gemeente die vorig jaar nog een nette ‘7’ haalde. Het resultaat deed bij wethouder Martin de Beer de wenkbrauwen fronsen. De financiële positie van de gemeente is volgens hem juist verbeterd.

Vlieland ook

Ook Vlieland kreeg van BDO een ‘1’. Op het eiland zijn ze echter niet onder de indruk van de lage beoordeling. Gevraagd om een reactie laat een woordvoerder weten dat de gemeente in november Binnenlands Bestuur al te woord heeft gestaan over haar financiële positie. Een extra verklaring is niet nodig, en toegegeven, burgemeester Michiel Schrier was toentertijd ook uitgesproken en standvastig over de wankele financiën.

Schulden

Berichtgeving over de lege portemonnee van Vlieland noemde Schrier, zelf portefeuillehouder financiën, ‘een soort rituele dans’. Volgens hem valt het feit dat zijn gemeente financieel een van de ongezondste gemeenten van Nederland is ‘heel goed uit te leggen’. Zo heeft de gemeente recent 17 miljoen euro geïnvesteerd in een zorgwijk. ‘Onze jaarlijkse begroting ligt rond de 10 miljoen. Dan schieten de indicatoren al snel in het rood’, aldus de burgemeester. Wat in de BDO-cijfers vooral opvalt is inderdaad de enorm hoge schuldquote.

Wenkbrauwen fronsen

Vlieland was dus niet verrast. Heerlen was dat wel. ‘Het deed bij mij de wenkbrauwen fronsen’, zegt wethouder De Beer. ‘Bij mij kwam toch meteen de vraag wat er nu is veranderd waardoor wij zo erg zijn gekelderd. Dus hebben we de cijfers geanalyseerd.’ BDO besloot bij de analyse dit jaar voor het eerst cijfers mee te nemen over het begrotingstekort en de eigen middelen van gemeenten. Dit omdat het ravijnjaar, waarin gemeenten een deel van hun rijksbijdrage verliezen, steeds dichterbij komt.

Juist beter

‘Als je de cijfers van dit jaar en vorig jaar naast elkaar legt zie je dat we het op alle fronten juist beter doen dan vorig jaar. Bij het toepassen van dezelfde criteria als vorig jaar zou ons rapportcijfer zelfs stijgen van een 7,1 naar 7,3. Nu BDO zoveel gewicht hangt aan het toekomstperspectief verbaast het ons niet dat we zo erg dalen.’ Het begrotingstekort in Heerlen is namelijk flink: twintig miljoen in 2026. Maar dat is een bewuste keuze, volgens de wethouder. ‘Anders moeten we snijden in al onze voorzieningen’, zegt hij.

Rijksbijdrage

‘Wij hebben gehoor gegeven aan de oproep van de VNG om het begrotingstekort zichtbaar te maken. Dat hebben we ook besproken met de raad en met de provinciaal toezichthouder. Het is een bewust signaal om wat te doen aan het probleem met de opschalingskorting en het ravijnjaar dat er aankomt door het dalen van de rijksbijdrage. Wij zijn als gemeente meer dan gemiddeld afhankelijk van het geld dat wij van het rijk krijgen.’

Ravijnjaar

Dat komt volgens De Beer door de socio-economische positie van veel inwoners. ‘Wij staan onderaan op lijstjes als het gaat om veiligheid, leefbaarheid, en inkomen. Ons bijstandsbestand is erg groot, en we hebben een gemiddeld lage WOZ-waarde dus weinig lokale belastingen. Heerlen krijgt van alle gemeenten de grootste rijksbijdrage per inwoner. Daarom worden wij ook onevenredig hard geraakt door het ravijnjaar.’ De Beer hoopt dat, ondanks dat hij vindt dat het begrotingstekort ‘disproportioneel’ zwaar is meegewogen door BDO, er hiermee wel een duidelijk signaal naar het rijk gaat.