Geschil over archeologische vondsten in Leersum

Klokbekercultuur
Op het eerste gezicht is het niet veel: een paar potjes, een weefgewicht, wat armbanden. Maar omdat ze dateren van de prehistorie tot aan de Middeleeuwen, hebben deze archeologische vondsten in Leersum geleid tot een belangenverschil tussen gemeente en projectontwikkelaar. De laatste wil snel beginnen met de bouw van een bedrijventerrein. De waarde van de vondsten schat zij laag in. De gemeente Utrechtse Heuvelrug denkt daar anders over. Volgens hen zijn de potbekers uit de Klokbekercultuur (ca. 2400-2000 v Chr), een weefgewicht en armbanden uit de IJzertijd (800 v Chr. - 0) van grote cultuurhistorische waarde.

Wet
Het is een noviteit voor de gemeente. Tot 1 september 2007 was de provincie het bevoegde gezag als het ging om archeologische vondsten. Daarna werd de Wet op Archeologische Monumentenzorg gewijzigd. Nu zijn gemeenten verantwoordelijk voor wat zich in hun achtertuin aan historische overblijfselen aandient. Ze zien zich voor de vraag gesteld: wat is belangrijker, cultuurhistorische of economische waarde?

Spagaat
Een ‘spagaat’, noemt projectleider Erwin de Hooge van de gemeente het. ‘Er is geen Romeins schip gevonden, dus het is niet een site die niet bebouwd kan worden. Maar je moet de waarde wel veiligstellen.’ Anderzijds: afgraven is een kostbare en tijdrovende aangelegenheid die de bouw van het bedrijventerrein maanden stil kan leggen. ‘We hebben bij de gemeentelijke herindeling in 2006 bewust besloten om bedrijven van de kern van Leersum naar dit gebied bij Amerongen te verplaatsen. Je mikt met zo’n bedrijventerrein op economische groei, dus het is een maatschappelijke afweging of je wilt gaan graven.’

Advies
De gemeente heeft Adviesbureau Grontmij nu gevraagd een aangepast rapport op te stellen. Daar komt geen bindend advies uit voort, benadrukt de Hooge. ‘Je moet als gemeente je eigen keuze maken, al moet je die wel motiveren. We hebben, behalve met onze adviseur archeologie, contact met de provincie en het regionaal steunpunt archeologie.’

Grafheuvels
De gemeente verwacht in de toekomst tegen meer van dit soort dilemma’s aan te lopen. De Utrechtse Heuvelrug staat bekend om haar oudheidkundige schatten, waaronder meer dan vierhonderd prehistorische grafheuvels.

Lees meer:
Te veel graven naar oude bodemschatten 04.07.08
Wet op archeologie schiet doel voorbij 03.07.08