Gemeenten verkopen flink meer bouwgrond

Gemeenten hebben in 2015 tot en met het vierde kwartaal voor 1, 8 miljard euro aan bouwgrond verkocht. Dat is 28 procent meer dan in dezelfde periode van 2014.

Dat blijkt uit onderzoek van de TU Delft op basis van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), de zogeheten Iv3-rapportages van gemeenten. ‘Het lijkt er op dat gemeenten kunnen profiteren van het herstel op de woningmarkt’, stelt hoogleraar Willem Kortes Altes van de Faculteit Bouwkunde.

Positief beeld
Gemeenten blijken een positief saldo te hebben gerealiseerd van 525 miljoen euro. Daarmee is het resultaat van de grondexploitaties in 2015 beduidend beter dan voorgaande jaren in deze periode van het jaar. De cijfers van het vierde kwartaal bevestigen het positieve beeld van de voorgaande kwartalen van vorig jaar.

Behalve dat de opbrengsten van grondverkopen een positief beeld laten zien – een stijging van 28 procent ten opzichte van 2014 –, zijn de lasten van grondexploitaties sinds 2010 nog nooit zo laag geweest. De opbrengst van grondverkopen liet in 2014, na een dieptepunt in 2013 – een daling met 27 procent ten opzichte van 2012 – ook al een stijging zien van 17 procent.

Bijstellingen
Korthals Altes wijst erop dat de cijfers van na het vierde kwartaal nog niet de jaarcijfers zijn. De Iv3-cijfers – Informatie voor Derden – hebben niet het CBS-kwaliteitsstempel, maar zijn volgens een wettelijke verplichting door de gemeenten aangeleverd aan het CBS. De jaarcijfers worden pas na controle door de accountant en behandeling in de gemeenteraad naar het CBS verzonden. Dat kan tot bijstellingen leiden. Doorgaans zijn de verschillen echter klein. De definitieve cijfers dienen gemeenten voor medio juli 2016 aan te leveren.

Afboekingen
Het belangrijkste verschil tussen het vierder kwartaal en het jaarresultaat wordt veroorzaakt door de verrekening. Het opnieuw doorrekenen van de grondexploitaties met nieuwe parameters, zoals doorlooptijd, verkoop, rente, kostenstijgingen en opbrengstenstijgingen, en een vergelijking van de stand van het budget en de stand van de werkzaamheden of verkopen, kan aanleiding geven tot het treffen van voorzieningen voor tekorten die in de toekomst worden verwacht of het nemen van winsten als blijkt dat deze in 2015 zijn gerealiseerd. Die verrekeningen kunnen positiever uitvallen dan in het verleden – in veel gemeenten is er het herstel op de woningmarkt – of negatiever als de gemeente veel gronden heeft voor specifieke sectoren, zoals winkels, waar de toekomstige ontwikkeling minder rooskleurig is. Ook de verscherpte boekhoudregels kunnen leiden tot afboekingen van niet in exploitatie genomen gronden.

Extra verlies
In voorgaande jaren hebben gemeenten voor de vaststelling van de jaarcijfers nog extra verlies genomen, omdat de situatie er slechter uitzag dan gedacht. In 2015 zou dat volgens Korthals Altes weer kunnen gebeuren omdat de boekhoudregels vanaf 2016 zijn aangescherpt en de effecten hiervan waarschijnlijk reeds zichtbaar zullen worden in de jaarrekening over 2015.