Gemeenten sloten jaar af met overschot van 0,7 miljard
‘Net als in 2020 drukte de coronacrisis in 2021 haar stempel op de overheidsfinanciën.’
De overheid sloot vorig jaar af met een tekort van 22,3 miljard euro, een afname ten opzichte van de 29,6 miljard euro in het voorgaande jaar toen de coronacrisis ook al veel invloed had. Het tekort komt vooral op rekening van het rijk, schrijft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) – gemeenten hadden juist een overschot. Het CBS waarschuwt echter wel dat door de coronacrisis er meer onzekerheid is over de cijfers.
Uitvoering
Bij gemeenten was sprake van een overschot van 0,7 miljard euro (in 2020 was er nog een tekort van 1 miljard euro geweest). ‘Na een minimale plus in 2016 is dit de tweede keer in deze eeuw dat de gemeenten een overschot op de begroting hebben’, schrijft het CBS. Het rijk had er last van dat een groot deel van de coronamaatregelen niet door het rijk werden uitgevoerd, maar wel door het rijk werden gefinancierd.
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021* | |
| Rijksoverheid | 7,8 | 6,4 | 10 | -32,4 | -30,7 |
| Overige centrale overheid | 0,3 | 0,5 | 0,1 | 0,1 | 0,2 |
| Gemeenten | -0,8 | -1,3 | -1,7 | -1 | 0,7 |
| Gemeenschappelijke regelingen | 0 | 0,1 | 0 | 0,2 | 0,1 |
| Provincies | 0,1 | -0,5 | -0,6 | -0,6 | -0,3 |
| Waterschappen | -0,1 | -0,1 | -0,1 | -0,1 | -0,1 |
| Overige lokale overheden | 0,2 | 0,4 | 0,2 | -0,2 | 1,1 |
| Socialezekerheidsfondsen | 2,6 | 6,1 | 6,8 | 4,4 | 6,7 |
| Overheidssaldo | 10,1 | 11,6 | 14,6 | -29,6 | -22,3 |
*voorlopige cijfers. Bron: CBS
Coronamaatregelen
De overheidsinkomsten stegen met 25 miljard naar 376,7 miljard euro. De economische groei was voor een groot deel verantwoordelijk voor de toename van de belasting- en premieopbrengsten naar 339,9 miljard - een toename van 7 procent. Het bruto binnenlands product (bbp) steeg nog harder, dus de collectievelastendruk daalde enigszins. Het ligt nog wel hoger dan in de jaren vóór 2020.
De uitgaven stegen met 18 miljard naar 399,1 miljard euro, maar uitgedrukt als percentage van het bbp daalden de uitgaven echter van 47,8 naar 46,6 procent. De apparaatskosten (de beloningen voor werknemers en de aanschaf van goederen en diensten) stegen naar 129,5 miljard euro. ‘De stijging hangt deels samen met kosten voor de bestrijding van de coronapandemie, zoals de uitvoering van de vaccinatiecampagne.’ Maar de verstrekte subsidies namen bijvoorbeeld af met ruim 4 miljard euro, met name door de lagere uitgaven aan de tijdelijk Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW).
Onzekerheid
Het tekort van 22,3 miljard euro is 2,6 procent van het bbp en daarmee voldoet Nederland weer aan de Europese tekortnorm van 3 procent, al heeft de Europese Commissie de begrotingsregels tijdelijk opgeschort. De overheidsschuld liep op tot 449 miljard euro, maar uitgedrukt als percentage van het bbp nam die af tot 52,4 procent. ‘Nederland voldeed in 2021 dan ook ruim aan de Europese schuldnorm, die stelt dat de schuld niet meer dan 60 procent van het bbp mag bedragen.’
De coronacrisis zorgt voor een grotere onzekerheid over de statistieken over de overheidsfinanciën, benadrukken de onderzoekers. In de genoemde jaren is namelijk de mogelijkheid geboden om bepaalde belastingen en sociale premies uitgesteld te betalen. Voor deze cijfers is daarom gebruikgemaakt van ramingen. ‘Hierdoor ligt het in de lijn der verwachtingen dat, wanneer er meer zicht is op de daadwerkelijk ontvangen uitgestelde belastingen en sociale premies, deze cijfers worden bijgesteld.’
Feitelijk zegt die EU-norm niet veel als ook niet wordt gekeken naar landelijke goudvoorraden, bezittingen/schulden van onroerend goed en bedrijven e.d. Een feit is wel dat als Nederland via naleving van deze EU-norm zelf het beste jongetje/meisje van de klas wil/moet zijn- zijn we vooral bezig om via Europese bijdragen andere landen overeind te houden. M.a.w. Nederland heeft op dit moment héél diepe zakken om burgers die deze crisis kopje onder dreigen te gaan op de juiste wijze te compenseren.