Provincies en gemeenten in koor: De Jonge, schiet nou toch eens op!

Gemeenten en provincies hangt het papierwerk waarmee de ministeries hen opzadelt door rijksgeld steeds vaker via specifieke uitkeringen te verdelen meer dan de keel uit. Ze manen verantwoordelijk minister De Jonge tot actie.

Administratieve last

Geld dat decentrale overheden via het gemeente- of provinciefonds krijgen is vrij besteedbaar en de uitgave daarvan hoeft niet te worden verantwoord aan Den Haag. Anders ligt dat bij de middelen die ministeries via specifieke uitkeringen – de zogeheten SPUKS – richting gemeenten en provincies laten vloeien. Over de besteding daarvan moet wel verantwoording worden afgelegd. De toename van het aantal Spuks – in gemeenteland een stijging van ruim 800 procent in drie jaar tijd – zorgt volgens de koepels voor een ‘gigantische’ administratieve last en een daarmee gepaard gaande ‘grote’ kostenstijging.

Taskforce

In tal van Kamerbrieven kondigde de minister van Binnenlandse Zaken aan dat het aantal specifieke uitkeringen zou worden verminderd. Een speciale taskforce uitkeringsstelsel werd er twee jaar geleden zelfs voor in het leven geroepen. In die twee jaar is er vooral veel overleg geweest over het uitkeringsstelsel en zijn er ook voorbereidingen getroffen voor een wijziging van de Financiële verhoudingswet – een wetswijziging die onder meer moet bijdragen aan de vermindering van het aantal specifieke uitkeringen en daarmee samenhangend, de administratieve- en verantwoordingslasten

Ministerraad

Wat VNG en IPO dwarszit is dat het proces van die wetswijziging nog in dezelfde processtap als bij de start van de taskforce, twee jaar geleden: de ambtelijke voorbereiding door Binnenlandse Zaken. Natuurlijk, een wetswijziging kost tijd, weten ook de koepels. Ministerraad bespreking, consultatie, advies Raad van State, aanbieding aan de Tweede Kamer en na aanname door de Tweede Kamer naar de Eerste Kamer. Toch herinneren ze (inmiddels demissionair minister) De Jonge eraan dat hij in maart 2022 zei af te koersen op wetsbehandeling in 2024 en ingang van de wetswijziging op 1 januari 2025.

Zorgpunten

Omdat dat op dit moment hoogst onzeker lijkt wij vragen ze hem dringend de wetswijziging een stap verder te brengen in het proces: namelijk behandeling in de ministerraad en het consulteren van de wetswijziging. Inhoudelijk hebben de VNG en het IPO bij de huidige concept wetswijziging nog zeker veel zorgpunten, maar die bewaren ze dan wel voor de consultatie van de wetswijziging. ‘Wat voor ons duidelijk is, is dat zolang er helemaal geen aanpassingen worden gedaan het aantal specifieke uitkeringen in ieder geval niet zal dalen en er daarmee ook geen vermindering van de administratieve- en verantwoordingslasten zal worden gerealiseerd’, zo besluiten de koepelorganisaties hun brief aan De Jonge.