Uitgaven sociaal domein dit jaar 2,5 miljard omhoog

Gemeenten hebben voor dit jaar bijna 75 miljard euro aan lasten begroot. Dat is 9,2 procent meer dan de begroting voor 2023. Daarmee is de stijging van de begrote lasten groter dan die van de begrote baten (8,8 procent). Dat meldt het CBS op basis van de gemeentebegrotingen 2024.

Wmo

Op bijna alle beleidsterreinen stegen de begrote lasten ten opzichte van de begroting voor 2023. Bij zes van de tien beleidsterreinen bedroeg de toename 10 procent of meer. Een kwart van de totale begrote lasten kwam voor rekening van het beleidsterrein sociaal domein (minus inkomensregelingen en participatie). De begrote lasten stegen van 16,6 naar 18,4 miljard euro; een toename van ruim 11 procent. Daaronder vallen kosten die te maken hebben met onder meer de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, jeugdhulp, maatschappelijk werk, de aanpak van huiselijk geweld en vluchtelingenopvang.

Kwijtschelding

Op het beleidsterrein Inkomensregelingen en participatie – het andere deel van het sociaal domein – stegen de begrote lasten met 5,8 procent. Op die post worden verschillende kosten begroot, zoals (bijzondere) bijstand, de IOAW, de IOAZ en de sociale werkvoorziening – en tot en met 2023 de energietoeslag. Ook de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen en heffingen staat op deze post. Ondanks de afschaffing van de energietoeslag begroten gemeenten 0,5 miljard meer dan 2023 voor de inkomensregelingen.

Kosten overhead

Op het beleidsterrein Bestuur en ondersteuning stegen de begrote lasten met 10 procent, van 11,8 tot 12,9 miljard euro. Daarbij gaat het onder andere over de overhead, burgerzaken, de kosten van gebouwen van de gemeente, rentekosten over leningen, en stelposten. Mede als gevolg van hogere lonen en prijzen stegen de kosten van de post overhead met 13,1 procent, tot 8,8 miljard euro. Het totale aandeel van de post overhead komt daarmee uit op twee derde van de totale uitgaven voor dit beleidsterrein.

Economie

Opvallend is dat alleen voor het beleidsterrein economie gemeenten minder verwachten uit te geven ten opzichte van vorig jaar. Het verschil blijft volgens de CBS-inventarisatie echter beperkt tot nog geen honderd miljoen euro.

Gemeentefonds

Voor dit jaar begroten gemeenten 42,3 miljard euro aan baten uit het gemeentefonds, 13,3 miljard aan opbrengsten uit gemeentelijke heffingen en 18,4 miljard euro aan overige baten. De toename van de begrote baten uit het gemeentefonds was met 9 procent iets hoger dan de toename uit de overige baten (8,7 procent) en de heffingsopbrengsten (8,5 procent).