Gemeentebegrotingen moeten vergelijkbaar zijn

De gemeentelijke begrotingen en jaarrekeningen moeten begrijpelijker worden. En ze moeten zodanig worden opgesteld, dat aan de hand ervan gemeenten qua prestaties onderling te vergelijken zijn.

Versterking controle door gemeenteraad

Dat stelt de commissie vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) die op verzoek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in kaart heeft gebracht hoe het BBV kan worden verbeterd om de kaderstellende en controlerende rollen van de gemeenteraad te versterken.

Vergelijken gemeenten steeds belangrijker

Hoewel raadsleden redelijk tevreden te zijn met de bruikbaarheid van de gemeentelijke begroting en jaarrekening, blijken die documenten in de praktijk nog te vaak het domein van vooral de financieel specialist(en) in de fractie of in de raad. Een andere aanleiding voor de vernieuwing van de BBV-regels is dat gemeenten veel vragen hebben over de doelmatigheid en doeltreffendheid van de accountantscontrole en het toezicht. Daarnaast willen gemeenten hun prestaties beter onderling kunnen vergelijken. Vergelijken van gemeenten wordt steeds belangrijker, met name omdat dat bijdraagt aan de sturing van de raad. Voor vergelijkbaarheid is wel een goede basis nodig.

Gemeenten met elkaar vergelijken
De commissie stond onder leiding van de Eindhovense wethouder Staf Depla, tevens lid van de VNG-commissie Financiën. Zijn commissie pleit voor betere vergelijkbaarheid van begrotingen met behoud van beleidsvrijheid voor gemeenten. Gemeenten moeten volgens de VNG-commissie hun eigen programma-indeling kunnen kiezen, maar door een vaste indeling van de productenraming moet het makkelijker worden om de prestaties van gemeenten onderling te vergelijken. Zo krijgen gemeenteraden beter zicht op wat andere gemeenten doen en kunnen ze het beleid beter sturen.
 

Financiën vooral werkterrein specialisten
‘Elke inwoner moet in de begroting en de jaarrekening kunnen terugvinden waaraan de gemeente zijn geld besteedt. Maar in de praktijk zijn de gemeentefinanciën nu nog vaak het werkterrein van specialisten. Dat moet anders, want daarvoor zijn de gemeentefinanciën te belangrijk. Raadsleden moeten de financiële kaders stellen’, aldus Depla.

Eén van de commissievoorstellen is dat gemeenten samen een set van indicatoren bepalen die alle gemeenten – de gemeenschappelijke regelingen – in de begroting en jaarrekening opnemen. Verder moet er een basisset van financiële kengetallen komen die alle gemeenten opnemen. Meer dan handig is ook een programma (algemene) overhead.

 
Accountantscontrole
Ook het systeem van de accountantscontrole vraagt volgens de commissie om aanpassingen. Het huidige systeem van wettelijke accountantscontrole is te veel gebaseerd op het systeem voor het bedrijfsleven; gemeenten vinden dit niet effectief en niet efficiënt. De commissie stelt voor in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) en de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA) te onderzoeken wat een adequaat systeem is. De commissie stelt voor om de adviezen samen met het ministerie van BZK en andere relevante partijen uit te werken in een aantal concrete voorstellen.