Veel te soft toezicht provincie Zeeland

De provincie Zeeland is te lankmoedig geweest bij het financieel toezicht op de noodlijdende gemeente Vlissingen. Volgens de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) had de provincie ‘eerder en meer dwingend’ moeten optreden.

De Raad stelt in een brief aan Binnenlandse Zaken dat de provincie steken heeft laten vallen aangaande het falende financiële beleid en de financieel risicovolle grondexploitaties van de gemeente Vlissingen.

Negeren signalen

De Rfv onderzocht of Vlissingen in aanmerking komt voor extra miljoenen uit het gemeentefonds omdat de gemeente financieel aan de grond zit. Het onderzoek toont aan dat al vanaf 2003 te zien is dat de gemeente er steeds slechter voorstaat. Vanaf 2005 plaatste Zeeland weliswaar enkele kanttekeningen, maar met het onder verscherpt toezicht plaatsen wachtte het dagelijks bestuur van de provincie nog tien jaar. Dat had volgens de Rfv veel eerder gemoeten. Allerlei signalen over de financiële problemen werden in het provinciehuis in Middelburg genegeerd.

Overprogrammering

Gelet op de opeenvolgende overschrijdingen van de begroting, niet gehaalde bezuinigingen negatieve jaarrekeningen, onvolledige onderhoudsramingen, kritische kanttekeningen van de accountant, het interen op het vermogen acht de Rfv het opmerkelijk dat het provinciaal toezicht niet meer dwingend heeft aangedrongen op  aanvullende bezuinigingen. Dat moet volgens de Raad mede in het licht worden gezien van de verantwoordelijkheid van de provincies voor het ruimtelijk ordeningsbeleid. ‘Gezien de plannen voor woningbouw in de regio en de krimp van de bevolkingsomvang in de regio was er duidelijk sprake van overprogrammering’, aldus de Rfv. Het had daarom in de rede gelegen dat de provincie had aangedrongen op aanpassing van de te positieve grondexploitatieberekeningen.

Voor wat betreft de toekomst gaat de Rfv er vanuit dat de provincie zijn regierol ten aanzien van de woningbouw oppakt en samen met de gemeenten op Walcheren komt  ‘tot een meer realistische programmering van de bouwvolumes.’  

Rigoureuze afboeking

Richting minister Plasterk van Binnenlandse Zaken adviseert de Raad uit het gemeentefonds een extra bedrag van 4,1 miljoen euro uit te keren aan Vlissingen voor het jaar 2015. Wel zou de gemeente de onroerendezaakbelasting (ozb) kunnen verhogen tot 150 procent van het landelijk gemiddelde. Verder dient de gemeente haar ambitieniveau te matigen en in overeenstemming te brengen met de inkomsten. Het is daarbij van belang ook de regionale vraag naar bouwgrond te betrekken. ‘Het heeft geen zin te speculeren op een krachtig herstel van vraag naar woningbouwlocaties in de regio. Bezien moet worden of de gemeente zich niet moet terugtrekken en haar verlies moet nemen’, aldus de Rfv. Een rigoureuze afboeking van de waarde van aangekochte gronden is iets waar naar het oordeel van de Raad dan ook nadrukkelijk rekening mee zal moeten worden gehouden.