Europa, meer dan subsidie

Brussel bashen was in de afgelopen verkiezingsstrijd een populaire sport. Het leek haast wel of degenen die nog enig vertrouwen in Europa koesterden, die stellingname te pas en te onpas moesten verdedigen tegen populisten die met rijmelarijen over Grieken en zieken en over belasting innen versus gratis pinnen de onderbuik van de Nederlandse samenleving bespeelden.

In de provincie en de gemeente weet men beter. Europa is er, dus maak er gebruik van, luidt daar het adagium. Want de afgelopen tien jaar zijn de lijntjes van en naar Brussel steeds minder via het rijk gaan lopen en steeds meer via de decentrale overheden. De kennis over Europa en het bewustzijn dat je als lokaal bestuur ook invloed kan uitoefenen op de totstandkoming van regels en wetten is toegenomen. 

Sommige decentrale overheden kijken voornamelijk naar Europa als er gaten in de begroting te vullen zijn. Dat leidt dikwijls tot teleurstellingen. Subsidies verkrijgen uit Europa is een lange, moeizame weg. En tal van gemeenten zijn er al achter gekomen dat lang niet alle voorgeschoten projecten subsidiabel zijn, althans niet vanuit Brussel bezien.

Voor decentrale overheden is het van groot belang om Europa als meer te zien dan een mogelijke bron van subsidies. De invloed van Europa op de regio neemt toe. Niet alleen op het gebied van veiligheid, politie en rechterlijke macht komt er steeds meer internationale samenwerking op basis van Europese regels, dat geldt ook voor de overheidsfinanciën. Op dat vlak staat een verdere doorwerking van de Monetaire Unie voor de deur, met een grotere zeggenschap van Europa over de begrotingsregels. Zo wordt middels de Wet houdbare overheidsfinanciën (HOF) gezamenlijk afgesproken hoe groot het tekort en hoe hoog de schuld mag zijn.

Om met de groeiende Europese invloed op decentrale overheden om te gaan, is vooral kennis nodig. Europa, zo moeten lokale bestuurders zich realiseren, moet een integraal onderdeel van het lokaal beleid zijn. Om de vruchten van Europa te kunnen plukken, zijn goed geïnformeerde beleidsmakers en bestuurders nodig. Een slimme gemeente of regio let nu al scherp op de doelstellingen van het Europees programma 2020 en waar de kansen liggen om zich op in te schrijven.

Wat decentrale overheden vooral nodig hebben is een visie dat Europa niet alleen maar een belemmerde bestuurslaag is die decentrale bestuurslagen met regelgeving aan banden wil leggen, maar dat Europa juist kansen biedt.