De zwarte Kennedy?

Met Hillary Clinton ben ik vóór een verplichte ziektekostenverzekering voor alle Amerikanen. Obama blijkt daar niet voor, al heeft hij vele plannen voor de toegankelijkheid van de zorg. Obama's recente opkomst is indrukwekkend en hij maakt een reële kans een van de jongste presidenten van de VS te worden. De jongste blijft overigens Kennedy, die slechts 43 jaar oud aantrad, Obama zal tenminste 47 zijn.

We weten nog niet veel van Obama. Hoe staat hij bijvoorbeeld ten opzichte van die enorme Amerikaanse staatsschuld en begrotingstekorten die Bush veroorzaakte met belastingverlagingen en stijgende defensie-uitgaven? Dat doet er wel toe. De American way of life beïnvloedt immers in grote mate de wereldeconomie en daarmee indirect ook onze staats- en gemeentefinanciën. Wat treft Obama budgettair straks aan?

In grote lijnen, een schamele boedel. Kennedy verliet het leven met een staatsschuld van ruim 40 procent van het nationaal inkomen en een tekort van bijna 1 procent. Onder Reagan en Bush liep deze schuld erg op. Clinton stelde orde op zaken en bracht de Amerikaanse staatsschuld terug van 50 procent van het nationaal inkomen naar het historisch lage niveau van 33 procent. Zelfs realiseerde hij twee jaar begrotingsoverschotten, wat lang voor onmogelijk was gehouden. Onder Bush jr. - zo vader zo zoon - steeg de schuld weer tot 37 procent. Zo bezien moet Obama een financieel voorbeeld nemen aan Kennedy en Clinton. Tot nu toe heeft hij echter slechts uitgesproken dat een sluitende begroting heel lastig te halen is in 2011.

In andere financiële zaken lijkt hij echter opmerkelijk openhartig. Uniek is zijn openbaarmaking van alle door hem binnengehaalde steun aan specifieke projecten in zijn thuisstaat Illinois. In een achttien bladzijden lange opsomming licht Obama toe welke pork and barrel hij mede mogelijk heeft gemaakt. Pork and barrel duidt de budgettaire weggevertjes aan die senatoren hun eigen achterban of thuisstaat gunnen. Precies 113 begrotingsvoorstellen waren er van Obama's hand optellend tot driehonderd miljoen dollar. Is dat veel of weinig?

Het geschatte totaal aantal earmarks bedraagt veertienduizend items, tezamen zo'n negentien miljard. Omdat Obama vrijwel de enige senator is die heeft geopenbaard welke 'spelletjes' hij heeft gespeeld, valt niet te zeggen in welke mate hij heeft meegedaan aan deze budgettaire tombola. Maar dankzij hem is er nu wel een nieuwe sterrenkijker in de sterrenwacht, een waterpomp in een plattelandsdorpje en een elektrische visbarrière tegen de vraatzuchtige Aziatische karper in zijn thuisstaat.

De cynicus zal denken dat Obama zijn pork and barrel openbaarde omdat hij er gunstig mee afsteekt ten opzichte van concurrenten als Clinton en McCain. De optimist zal denken dat Obama oprecht een andere, meer transparante bestuursstijl voorstaat. Mijn voorlopig oordeel is dat zijn eerlijkheid te prijzen is, maar zijn daden weinig anders blijken dan die van de andere leden van de politieke elite. Goed, ook Kennedy had zo zijn dingetjes, maar hij werd er wel een memorabele president mee.