Den Haag: ‘CPB is onafhankelijk en gezaghebbend’

Een nieuw onafhankelijk instituut voor financiële verhoudingen kan prima bij het Centraal Planbureau (CPB) worden ondergebracht. Het is een onafhankelijk en gezaghebbend instituut. Dat het ‘toevallig’ onder het ministerie van Economische Zaken valt, doet daar niets aan af.

Voortrekker

Dat stelt woordvoerder Jeroen Nugteren namens de gemeente Den Haag. De Haagse wethouder Sander Dekker (financiën, VVD) is binnen de G4 een belangrijke voortrekker geweest om bij het rijk aan te dringen op een onafhankelijk instituut voor financiële verhoudingen. Daar zou de huidige Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) in moeten opgaan.

Opta

Nugteren maakt daarbij de vergelijking met de Opta (Onafhankelijke post en telecommunicatie autoriteit). Dat is een zelfstandig bestuursorgaan (zbo); een overheidsinstantie die op afstand van een ministerie opereert. In het geval van de Opta is dat de minister van economische zaken, landbouw en innovatie (EL&I). De minister heeft geen directe zeggenschap over de besluiten die het onafhankelijke Opta-college neemt. Wel is de minister politiek verantwoordelijk voor onder meer de benoeming van het college van Opta en het voortbestaan van de autoriteit.

Onafhankelijk

Het CPB is eveneens organisatorisch onderdeel van het ministerie van EL&I. De directeur wordt in overleg met de andere leden van het kabinet benoemd door de minister. ‘Inhoudelijk is het CPB echter volledig onafhankelijk’, zo staat op de website van het CPB. Het heeft een aparte wettelijke basis en een eigen advies- en toezichtorgaan, de Centrale Plan Commissie (CPC).

Gezonde verhouding

Naast Den Haag en de drie andere grote gemeenten willen ook de G32, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal overleg (IPO) en de Rfv zelf naar een gezonde financiële verhouding met het rijk toe. De decentrale overheden ontvangen ruim dertig miljard euro vanuit de rijksbegroting. ‘Het belang van gezonde financiële verhoudingen is evident’, stellen de partijen in de onlangs uitgebrachte gezamenlijke steunverklaring.

Onafhankelijk scheidsrechter

Het nieuwe instituut waar deze vijf partijen voor pleiten, moet onder meer als ‘onafhankelijk scheidsrechter’ optreden bij financiële twistpunten met het rijk. ‘Nu is het vaak dat gemeenten aan het kortste eind trekken bij een geschil met het ministerie van Binnenlandse Zaken’, licht Nugteren toe. Als voorbeeld van financiële twistpunten met het rijk noemt Nugteren de discussie over het macrobudget van de Wwb (Wet werk en bijstand), het overhevelingsbudget voor de sociale werkvoorziening en (Wsw) en de financiering van de Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD). Enkele gemeenten, waaronder Den Haag, Heusden, Loon op Zand en Waalwijk hebben over het Wwb-budget een rechtszaak tegen het rijk aangespannen. Als dit soort conflicten kunnen worden voorkomen, wordt de kwaliteit van het openbaar bestuur structureel verbeterd, menen de vijf partijen.