De kunst van het ramen

Gelderland, zo kunnen we lezen in Binnenlands Bestuur deze week, houdt al jarenlang fors geld over – tien tot achttien procent van het begrootte bedrag. De provinciale rekenkamer spreekt van structurele onderbesteding. Voor Overijssel blijkt hetzelfde te gelden. Wat voor de meeste provincies geldt, geldt ook voor veel gemeenten.

Als particulier ben je blij als je (veel) geld overhoudt. Voor overheden ligt dat anders. Natuurlijk, op tekorten zit niemand te wachten, vooral de politiek niet. Vandaar dat er veel voor te zeggen is om als overheid voorzichtig te ramen. Maar meer dan een of twee procent overhouden is wel ongeveer de grens. Provincies als Noord-Holland en Utrecht zijn met hun overtollige middelen aan het beleggen geslagen. Tegelijkertijd verhogen ze elk jaar hun belastingen.

Overschotten, zeker als het honderden miljoenen euro’s zijn, dienen terug te vloeien naar de burgers. Het is per slot van rekening hun geld: zij hebben het afgedragen aan rijk, provincie of gemeente, of ervoor betaald via de (te) hoge tarieven van de nutsbedrijven. Een overheid is niet in het leven geroepen om geld op te potten, maar om het uit te geven aan collectieve goederen. Waarom immers moet een publieke instelling meer geld hebben dan nodig is voor de uitvoering van haar taak?

Het begin van een oplossing zou kunnen zitten in een actievere rol van de Tweede Kamer, de Provinciale Staten of de gemeenteraad. Zij behoren als vertegenwoordigers van het (belasting betalende) volk verantwoording te vragen als er te grote verschillen zijn tussen raming en realisatie. Ze kunnen ook normen vaststellen over maximale percentages waarbinnen de begroting mag afwijken van de jaarrekening. Begrotingen zijn geen vrijblijvende offertes. Maar verschillen van tien procent of meer wekken op zijn minst die schijn.

Hans Bekkers