Stuiver

Gemeenten willen geen boetes betalen als ze vragen van burgers te laat beantwoorden. Ze hebben, volgens de Wet openbaarheid bestuur, acht weken de tijd voor een antwoord. Daarna moet de vragensteller de gemeente aanmanen snel antwoord te geven. 

En als de gemeente dan twee weken na die aanmaning nog steeds geen antwoord heeft gegeven, moet ze een boete betalen. Dat bepaalt de ‘Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen’. Dan wacht de vragensteller inmiddels tien weken op antwoord. In de praktijk overigens antwoordt een overheid na ruim negen weken meestal dat de gevraagde informatie niet openbaar is.

Daartegen maakt de aanvrager altijd bezwaar en start opnieuw een termijn van tien weken. Pas na twintig weken en twee aanmaningen moet de gemeente boete gaan betalen: 20 euro euro per dag in week 21 en 22; 30 euro per dag in week 23 en 24, en 40 euro per dag in week 25 en 26. De maximale boete, als een gemeente na een half jaar nog steeds geen antwoord geeft, is daarmee 1.260 euro. En als de gemeente die niet vrijwillig betaalt, moet de aanvrager nog naar de rechter stappen om de boete af te dwingen. Toch willen de gemeenten van die boetes af, omdat er misbruik van wordt gemaakt.

‘Dit baart veel gemeenten ernstige zorgen’, schrijft de VNG. Die verzoekt de minister van Binnenlandse Zaken ‘dringend om direct maatregelen te nemen’. Zware woorden, het moet wel een groot probleem zijn. Er zijn inderdaad mensen die alleen vragen stellen in de hoop dat gemeenten te laat een antwoord geven, zodat ze een boete kunnen claimen.

Maar is dat een reden om de boetebepaling af te schaffen? Van de bijstand wordt misbruik gemaakt, net als van de huishoudelijke verzorging en van de declaratieregels van burgemeesters en wethouders. Toch zijn dat goede en nuttige regelingen, die zeker niet afgeschaft moeten worden. Als de gemeenten geen boete meer hoeven te betalen voor een te laat antwoord, dan laat zich raden hoe lang het duurt voordat de gemeente een antwoord geeft: heel lang. Het valt me op dat de VNG niet meldt hoeveel boete de gemeenten eigenlijk moeten betalen.

Gelukkig is dat uitgezocht, door Olthof Consultancy. Hoe? In stijl: ze hebben alle gemeenten ‘gewobd’ over de boete die ze vorig jaar moesten betalen voor te late antwoorden. 90 procent heeft die vraag op tijd beantwoord. Wat blijkt? Ruim honderd gemeenten hoefden niets te betalen. De gemeente die het meeste moest betalen, was een halve euro per inwoner kwijt. Gemiddeld betaalden gemeenten vorig jaar aan boetes voor te trage antwoorden een stuiver per inwoner.

De gemeenten zeuren dus. Dit baart mij ernstige zorgen. Ik verzoek alle gemeenten dringend om direct maatregelen te nemen, en zich vlak voor Prinsjesdag alleen nog maar met belangrijke zaken bezig te houden. En daarop heb ik graag binnen twintig weken een antwoord.