Financiën: goedkoper lenen buiten BNG en NWB om

Het rijk kan 435 miljoen euro per jaar besparen door BNG Bank en NWB Bank te laten lenen bij het rijk zelf in plaats van in de markt, of zelfs meer dan het dubbele door leningen zelf te verstrekken in plaats van door die sectorbanken.

Ombuigingslijst

Die suggestie doet het ministerie van Financiën in de zogeheten Ombuigingslijst. Op die lijst staan honderden maatregelen om de rijksuitgaven te verlagen en daarmee de overheidsfinanciën te verbeteren. De lijst is met name gemaakt ter ondersteuning bij het opstellen van verkiezingsprogramma’s. De erin opgesomde maatregelen zouden in elk geval technisch mogelijk zijn.

Gunstige rente

Door via het Agentschap Financiën te lenen kunnen volgens de door rijksambtenaren opgestelde lijst gunstige rentetarieven op staatsobligaties (deels) worden doorgerekend aan de publieke sector. Ook decentrale overheden zouden op die manier goedkoper kunnen lenen. Het financiële voordeel binnen de rijksbegroting ligt met de huidige rentestanden binnen een bandbreedte van structureel 400 miljoen tot net iets meer dan 1 miljard euro per jaar.

Aandeelhouders

Zo’n wijziging heeft wel ingrijpende gevolgen. Daarom is een verdiepende analyse nodig om de uitwerking te laten voldoen aan alle randvoorwaarden. Ook moet het politiek-bestuurlijk draagvlak bij de medeaandeelhouders – gemeenten, waterschappen en provincies – en klanten goed worden geregeld. Zonder hun medewerking is een wijziging van de financieringsstructuur niet mogelijk. Het rijk heeft 50 procent aandeel in BNG Bank en 17 procent aandeel in NWB Bank.

Nadeel

De wijziging kan wel leiden tot een beduidende stijging van de EMU-schuld (15 procent − 20 procent bbp), zo waarschuwen de ambtenaren van Financiën. Daar staat tegenover dat de hervorming volgens  hen dus wel ‘substantiële financiële maatschappelijke baten’ oplevert van honderden miljoenen euro’s.

En daarmee is nog niet gerekend met de optie dat andere staatsdeelnemingen die ook zelf lenen op de kapitaalmarkt (TenneT, Gasunie, NS) van dezelfde mogelijkheid gebruik maken. De gunstigere rentetarieven op staatsobligaties kunnen ook worden doorgerekend aan hen, wat ook weer maatschappelijke baten kan opleveren. De wijzigingen behoeven volgens Financiën overigens wel nog een nadere analyse op het precieze financiële effect, uitvoerbaarheid en juridische haalbaarheid.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 15 van deze week (inlog).