Meer duidelijkheid over vpb-gevolgen

In februari 2022 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de betaling voor de afkoop van renteswaps onder voorwaarden direct ten laste van het fiscale resultaat mag worden gebracht. In een recent kennisgroepstandpunt heeft de Belastingdienst bevestigd dat dit ook geldt indien sprake is van een ‘doorzakoperatie’. Daarnaast is bevestigd dat het ineens ten laste van het resultaat in ieder geval ook mogelijk is indien een ‘breakclausule’ in de swap is opgenomen.

Verwerking van afkoopsom swap

Lange tijd was er discussie over de verwerking van de afkoop van renteswaps voor de vennootschapsbelasting. De Hoge Raad heeft in februari 2022 een belangrijk arrest gewezen over deze vraag. De afkoopsom die is verschuldigd bij de afkoop van swaps mag direct ten laste van het fiscale resultaat worden gebracht, tenzij de oude lening-swapcombinatie wordt vervangen door een nieuwe vastrentende lening die dusdanig vergelijkbaar is met de oude dat ‘in wezen sprake is van voortzetting’.

De Hoge Raad oordeelde tevens dat bij de vervanging van een lening-swapcombinatie met een zogenoemde ‘margin call’ in het swapcontract (de verplichting om bij een bepaalde negatieve waarde van de swap een bedrag te storten als zekerheid voor de swapverstrekker) voor een 'reguliere' vastrentende lening in ieder geval geen sprake is van het in wezen voortzetten van de lening

Kennisgroepstandpunt

De uitspraak van de Hoge Raad was goed nieuws. Echter bestond ten aanzien van een aantal punten nog geen uitsluitsel. Op twee punten geeft het recente kennisgroepstandpunt nadere duidelijkheid: de aanwezigheid van ‘break clausules’ in relatie tot het in wezen voortzetten en de fiscale gevolgen van het zogenoemde ‘doorzakken’ van een swap.

Breakclausules

Naast de hiervoor genoemde margin calls, zijn in veel swapcontracten ‘breakclausules’ opgenomen. Het kan hierbij gaan om zogenoemde ‘mutual breaks’, waarbij partijen op overeengekomen momenten de keuze hebben om de renteswap tegen verrekening van de marktwaarde vroegtijdig af te wikkelen, of ‘mandatory breaks’, waarbij de swap op een bepaald moment tegen de marktwaarde wordt afgewikkeld.

In de praktijk werd veelal het standpunt ingenomen dat bij breakclausules, net als bij margin calls, in ieder geval geen sprake is van het in wezen voortzetten, doordat een swap met een breakclausule een heel ander liquiditeitsrisico met zich meebrengt dan een vastrentende lening. Dit standpunt wordt door de kennisgroep van de Belastingdienst bevestigd.

Doorzakken van swaps

In de praktijk worden renteswaps met enige regelmaat afgekocht door middel van een zogenoemde ‘doorzakoperatie’. Dit houdt in dat de combinatie van de variabelrentende lening en de swap wordt overgenomen door een bank tegen verstrekking van een nieuwe vastrentende lening met hetzelfde nominale bedrag en einddatum als de oude lening-swapcombinatie. Ter compensatie van de overname van de swap (met een negatieve waarde) is de verschuldigde rente hoger op de nieuwe lening hoger dan de marktrente.

De kennisgroep heeft bevestigd dat ook bij een doorzak de negatieve waarde van de swap direct ten laste van het resultaat mag worden gebracht. Dit standpunt werd overigens al in 2020 in de fiscale vakliteratuur bepleit door BDO en is in de praktijk een aantal keer succesvol met de Belastingdienst afgestemd.

Al met al zijn de ingenomen standpunten door de kennisgroep van de Belastingdienst niet verrassend. Wel is het voor de praktijk prettig dat er duidelijkheid ontstaat over de fiscale verwerking. Hiermee worden langdurige discussies met de Belastingdienst zo veel mogelijk voorkomen.