Overheid kan meer doen om de fiscale complexiteit voor zorg- en welzijnsinstellingen te beperken

Een groot deel van de zorg- en welzijnsinstellingen in Nederland heeft structureel te weinig aandacht voor fiscale risico’s en kansen. Een fiscaal beleidsplan of een fiscale strategie ontbreekt bij meer dan de helft van de organisaties (59%). Acht op de tien respondenten noemen onduidelijkheid over de btw-positie het grootste fiscale risico.

Dat constateert BDO op basis van eigen onderzoek naar de aandacht voor fiscaliteit binnen ruim 80 zorg- en welzijnsinstellingen. BDO voerde het onderzoek uit naar aanleiding van het almaar complexere zorglandschap en de grootschalige overheveling van zorgtaken naar gemeenten. Zorg- en welzijnsinstellingen werken daardoor steeds bedrijfsmatiger. De fiscale wetgeving blijft veelal achter op deze ontwikkeling, constateert BDO. Dat zorgt voor fiscale risico’s zoals naheffingen en boetes. Met het onderzoek wil BDO zorg- en welzijnsinstellingen laten zien dat het thema fiscaliteit meer aandacht verdient.

Fiscale risico’s

Fiscale risico’s kunnen zich op veel terreinen in de organisatie voordoen. BDO noemt bijvoorbeeld:

• Btw bij samenwerkingen;
• Afdracht bij verleggingsregeling btw;
• Onduidelijkheid over vennootschapsbelastingpositie;
• Onjuiste statuten voor de vennootschapsbelasting (vpb);
• Onderscheid tussen zelfstandigheid en loondienst;

Belasting non-issue voor bestuurders

Ook in de top van de zorgorganisaties lijkt het thema ‘fiscaliteit’ geen prioriteit te hebben Slechts een fractie van de bestuurders (5%) en toezichthouders en commissarissen (7%) heeft fiscaliteit steevast op de agenda staan. Ook stelt maar 5% van de respondenten dat zijn instelling een fiscaal beleidsplan of een fiscale strategie heeft.

“Bestuurders en toezichthouders zijn in het ergste geval zelfs persoonlijk aansprakelijk als er onverhoopt zaken misgaan,” stelt Nika Stegeman, partner bij BDO Belastingadvies. “Alleen al daarom zouden ze meer moeten doen om de risico’s rond belastingen beter in beeld te krijgen.” De ‘Governancecode Zorg’, waaraan zorginstellingen zich hebben gecommitteerd, verlangt expliciet van toezichthouders en commissarissen dat ze inzicht hebben in de strategie en de risico's voor hun instelling. “Fiscaliteit is een belangrijk onderdeel daarvan,” aldus Stegeman.

Ook bij medewerkers op de afdelingen financiën en administratie is doorgaans weinig aandacht voor belastingtechnische kwesties. Bij slechts één op de vier instellingen worden fiscale risico’s binnen de daarvoor verantwoordelijke afdelingen besproken; nauwelijks meer dan de helft (60%) brengt bij strategische en beleidsmatige keuzes ook de fiscale gevolgen in kaart. De wil om het beter te doen lijkt wél aanwezig: ruim vier op de tien instellingen (43%) zeggen meer grip op fiscale risico’s te willen.

Overheid kan meer doen

Ook de overheid kan meer doen om de fiscale complexiteit voor zorg- en welzijnsinstellingen te beperken. Slechts één op de tien respondenten vindt dat de overheid voldoende kennis heeft van fiscaliteit; bijna drie kwart stelt dat de overheid bij het opstellen van nieuwe zorgwetgeving te weinig rekening houdt met de fiscale gevolgen voor zorginstellingen. Hierdoor stijgen de kosten en blijft minder geld beschikbaar voor de zorg.

“De Nederlandse overheid onderschat structureel de impact van fiscaliteit op organisaties,” stelt Stegeman. “Wat men vaak niet weet, is dat ook wijzigingen in niet-belastingwetten, zoals in zorgregelgeving, fiscale gevolgen voor zorginstellingen kunnen hebben. De afbouw van intramurale zorg zorgt bijvoorbeeld voor nieuwe geldstromen, zoals huurinkomsten. Deze ‘nieuwe’ opbrengsten kunnen in bepaalde gevallen leiden tot vennootschapsbelastingplicht en/of btw-heffing.”

Behoudende sector

Kansen biedt fiscale wetgeving ook, maar zorginstellingen lijken zich daar niet sterk op te richten. Ruim driekwart geeft aan het voorkomen van fiscale risico’s belangrijker te vinden dan het opzoeken van de grenzen van het fiscaal toelaatbare. Slechts vier op de tien zegt kansen op fiscaal gebied te onderzoeken of te benutten. “Voor de hand liggende kansen zijn bijvoorbeeld btw-besparingen. Maar ook op het gebied van energiebelasting, onroerendezaakbelasting, subsidies, bouwleges en vele andere terreinen liggen fiscale kansen.”

Stegeman adviseert instellingen een stapsgewijze aanpak om het thema fiscaliteit naar een hoger plan te tillen. “Breng allereerst het fiscale speelveld in kaart en formuleer op basis daarvan een strategie en een fiscaal beleidsplan. Maak van fiscaliteit een vast agendapunt en volg veranderingen in wet- en regelgeving nauwlettend. Zoek tot slot bij knelpunten contact met adviseurs, brancheverenigingen en de Belastingdienst.

Het volledige onderzoeksrapport ‘Meer grip, meer kansen…’ is te downloaden.