Financieel ambtenaar uitstervend ras

Er dreigt een nijpend tekort aan ambtelijke specialisten overheidsfinanciën. Economiestudenten zijn nauwelijks te porren voor die richting en het vak wordt bijgevolg aan universiteiten amper meer onderwezen.

Braindrain

Een financiële braindrain is wat tal van ter zake deskundigen voorzien. Aan de ene kant is de aantrekkingskracht van het vak op jongeren gering, aan de andere kant verliest de overheid de komende jaren de oudere garde. De dreigende leegloop is dermate acuut dat de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) nog deze maand met minister Spies van Binnenlandse Zaken om tafel zit om tot een oplossing te komen. Bij de Rfv denkt men aan de oprichting van een kennisinstituut overheidsfinanciën. Dat dient met name om financiële ambtenaren op ‘niveau’ te houden, dan wel te krijgen. Een soort pendant van het CPB, maar dan met een opleidingspoot.

Wegkwijnen

In het verleden zat openbare financiën in de basisopleiding economie. Nu is het een vak van acht weken geworden en maakt het geen onderdeel meer uit van curriculum. ‘Studenten laten het links liggen en kiezen voor bedrijfseconomie of econometrie. Het vak openbare financiën als onderdeel van de studie economie is aan het wegkwijnen’, zegt Gerber van Nijendaal, adjunct-secretaris van de Rfv, in de opleidingenspecial van Binnenlands Bestuur.

Niet fancy

Nu al zijn goede mensen in zijn vakgebied schaars, zegt Hans Smit. Het hoofd financiën van de gemeente Alkmaar. ‘Financieel specialisten zijn moeilijk te vinden. Studenten vinden het vak overheidsfinanciën niet fancy. Mede door de vergrijzing, begint het nu een probleem te worden. Ik merk wel dat de instroom vanuit het bedrijfsleven toeneemt. Maar als ik zo iemand aanneem, ben ik zo een jaar bezig om die in te werken. Zo iemand loopt tegen de eigenheid van de gemeenten aan. Op financieel gebied gaat bij ons op een aantal fronten wezenlijk anders dan in het bedrijfsleven.’

Gemeentefonds

De mensen met echt diepe kennis van de Nederlandse overheidsfinanciën moeten met een vergrootglas worden gezocht. Zelfs bij Binnenlandse Zaken laat het probleem zich volgens de Groningse hoogleraar economie, Maarten Allers, voelen nu onlangs een deel van het handjevol financieel specialisten is vertrokken. ‘En dat terwijl we aan de vooravond staan van een paar hele ingrijpende operaties’, sombert Allers. Hij doelt op de herijking van het gemeentefonds, waarbij de verdeling van het Rijksgeld aan de gemeenten op de schop gaat. Minstens zo ingrijpend zijn de decentralisatieoperaties, waarbij op gebied van de Awbz, jeugdzorg en bijstand een fors aantal taken richting gemeenten gaat. Het gemeentefonds wordt met 25 miljard euro per jaar zelfs de tweede post op de Rijksbegroting.