Zonne-energiepotentieel van Gelderse daken op Zonatlas

Alle 56 Gelderse gemeenten zijn vanaf nu aangesloten op de interactieve website Zonatlas. Daar kunnen inwoners in één oogopslag zien hoe rendabel zonnepanelen op hun dak zijn.

Compleet 3D-beeld
De Zonatlas is een online hulpmiddel waarop snel te zien is hoe geschikt een dak is voor het opwekken van zonne-energie. Daarbij is gebruik gemaakt van gegevens van Rijkswaterstaat (het Actueel Hoogtebestand Nederland 2, AHN2), de BAG, historische weergegevens en luchtfoto's. "Die nieuwe hoogtekaart is de ziel van de Zonatlas", vertelt projectleider Anne-Marie Pronk van het Klimaatverbond, die het instrument samen met Tetraeder.solar heeft opgezet. "Het biedt een compleet 3D-beeld van de stad, waarop je ook de schoorstenen kunt onderscheiden, of zonnepanelen die al op een dak staan. Dat kon met de vorige versie van die kaart nog niet." AHN2 is opgezet door Rijkswaterstaat, samen met de waterschappen, met name om het beheer van bijvoorbeeld dijken te ondersteunen.

Kilowatturen per dak
Op de site kunnen Gelderlanders en inwoners van enkele andere gemeenten, zoals Utrecht, Eindhoven, Tilburg, Groningen en binnenkort ook Amsterdam hun eigen dak terugvinden en zien of dat 'zeer geschikt', 'geschikt' of 'minder geschikt' is voor het plaatsen van zonnepanelen om elektriciteit op te wekken (voor elk dakdeel), inclusief het voorspelde aantal kilowatturen per jaar dat die panelen zouden genereren. Voor elk dak is een plaatje aangemaakt dat de hoeveelheid zonnestraling toont, op basis van het 3D-model en historische weerdata die de zonnestraling in de berekening verwerken. "Als Klimaatverbond zien we elders leuke tools", zegt Pronk, "maar dan moet je nog steeds met de geodriehoek de zolder op en zelf een inschatting maken van de ligging van je dak ten opzichte van de zon en dan berekeningen gaan uitvoeren. Met de Zonatlas kan zelfs een hele gemeente in één keer zien wat er aan energiebesparing en CO2-reductie is te winnen binnen de gemeentegrenzen. Dat helpt bij het handen en voeten geven aan het lokale klimaatbeleid."

Geen open data
De slagschaduw van gebouwen, schoorstenen en bomen wordt in de berekening meegenomen, evenals de hellingshoek van een dak. Allemaal op basis van de gegevens uit de het AHN2. Limburg en delen van Drenthe en Overijssel ontbreken nog op die kaart, maar volgen binnenkort. "Het is nog geen open data", verzucht Pronk. "We krijgen het even in bruikleen en de gemeenten betalen best een groot bedrag voor de AHN2-gegevens."

Aanbesteding in Gelderland
Elke gemeente kan tegen een vergoeding - "zo'n 6000 euro voor een kleine gemeente" - een eigen Zonatlas krijgen. De provincie Gelderland heeft besloten dat in één keer voor de hele provincie te regelen, in het kader van het programma Energietransitie. Het Klimaatverbond won samen met het Duitse bedrijf Tetraeder.solar de aanbesteding. In Duitsland gebruiken inmiddels 120 gemeenten een vergelijkbaar instrument en volgens Tetraeder is daar de installatie van zonnepanelen met vijftien tot twintig procent toegenomen.

Koffie drinken

Voor het Klimaatverbond staat het aanjagen van milieubewust gedrag voorop. "De gemeenten en provincies willen hun inwoners faciliteren én de transitie naar een duurzame energievoorziening aanjagen. Inwoners hebben behoefte aan onafhankelijke actuele en accurate informatie. Daarin voorziet de Zonatlas. Binnen drie klikken zijn mensen bij de terugverdientijd van zonne-energie op hun dak." Nieuw op de Zonatlas is de toolbox 'met de buurt'. "We willen mensen aanmoedigen om samen met hun buren aan de slag te gaan. Er is voor bedrijven en burgers winst te boeken als buren en buurtgenoten samen zonnepanelen aan gaan schaffen en laten installeren. De Zonatlas laat precies zien welke buren ook een geschikt of zeer geschikt dak hebben en bij wie je eens koffie kunt gaan drinken. En elke gemeente heeft een eigen links-pagina met mogelijke vervolgstappen."