Wensdenken in e-overheidsland

Onze ministers rapporteren wat af over het belang van de e-overheid. Maar ze vervallen wel vaak in herhaling.

Wie graag departementale stukken leest over overheid & ICT kon afgelopen week aardig uit de voeten. De Visiebrief digitale overheid 2017, de Kamerbrief met kabinetsvisie op e-privacy, de Kamerbrief stand van zaken kwaliteitsagenda GBA en modernisering Gemeentelijke basisadministratie personen (mGBA), de Hervormingsagenda Rijksdienst, een Factsheet Doorbraakprojecten met ICT; de ministers Plasterk, Blok, Kamp en Opstelten zijn er druk mee geweest - in ieder geval hun ambtenaren. 

Maar wat steeds weer opvalt in deze (deels naar elkaar verwijzende) stukken is de schier eindeloze opsomming van onderdelen van e-overheidsactiviteiten waarover al diverse malen vaker is gerapporteerd, of die anderszins bekend verondersteld mogen worden. Het belang van zaken als betere informatie, minder administratieve lasten en efficiencywinsten wordt onderstreept, maar de middelen waarmee ze gerealiseerd moeten worden zijn steeds weer dezelfde als uit de voorgaande rapportages.

In de Visiebrief stelt Plasterk bijvoorbeeld dat burgers en bedrijven uiterlijk in 2017 al hun zaken met de overheid elektronisch kunnen afhandelen. Dat had zijn collega Blok in januari ook al gemeld. 'Het gebruik van het digitale kanaal door burgers zal krachtig worden gestimuleerd', aldus de brief. Maar echt nieuwe middelen krijgen we niet aangedragen, ook niet de dwang zoals voorbeeldland Denemarken die sinds kort hanteert. Samenwerking, een klankbordgroep en een 'kader voor de toepassing van de webrichtlijnen' moeten het doen. Verder passeren de revue het inzage- en correctierecht voor burgers, het eID-stelsel en iNUP-onderwerpen - allemaal bekend.

In de Hervormingsagenda Rijksdienst is het wat de ICT-aspecten betreft van hetzelfde laken een pak. De slimme inzet van ICT speelt een belangrijke rol bij het behalen van de extra te realiseren bezuinigingen, maar dat was ook al zo voordat er een taakstelling van 1,1 miljard bij kwam met het laatste regeerakkoord. De 'versnelde inzet basisregistraties' en 'digitalisering dienstverlening' en de 'rijksbrede infrastructuur' passeren weer de revue. 

ICT is belangrijk, niet alleen als bedrijfsvoeringsmiddel, ook als vehikel voor fundamentele veranderingen binnen de overheid. De gerespecteerde ministers moeten er echter voor waken niet te veel in herhaling te vallen bij het benadrukken daarvan. Het mechanisch opsommen van steeds dezelfde beloftevolle activiteiten en trajecten maakt ze tot 'wensdenkers' in e-overheidsland. 
 

Over een paar weken komt de Raad voor het Openbaar Bestuur met een twee jaar geleden aangevraagd advies over het overheidsbeleid ten aanzien van ICT en de gevolgen daarvan voor de burger. Waarschijnlijk zet dat de bewindslieden weer een beetje met beide benen op de grond.