Waterschap kan minder streng zijn met nieuw dijkmodel

Het waterschap Hunze en Aa's gaat de sterkte van dijken toetsen met een nieuw computermodel en verwacht zo miljoenen euro's te kunnen besparen. Andere waterschappen zijn al geïnteresseerd.

Bestaande inzichten
"In essentie is het een model van de dijk dat je in de computer nabouwt", zegt Henk van der Leij, specialist dijken en veiligheid van het waterschap. "Dat belast je met waterdruk, regenbuien, verkeer, enzovoort. Dan zie je of er na verloop van tijd een bezwijkmechanisme ontstaat." Het nieuwe model is toegepast op de Eemskanaaldijk (zuidzijde) en blijkt daar goed te werken. De kennis die in het model is verwerkt, bestaat volgens Van der Leij al jaren, maar is door wetenschappers uit Delft en Groningen verder uitgewerkt in het model.

Te zware eisen
De oude methode om vast te stellen of een dijk versterkt moest worden, dateerde van een halve eeuw geleden en behelsde een zeer gedetailleerde test van dijken, waarbij de eisen in de loop der tijd steeds verder werden opgeschroefd. "Nu blijkt dat de dijken veel sterker zijn dan we met de oude methode dachten. Daarmee werden heel veel dijken afgekeurd. je ziet nu ook preciezer wat je moet doen om de dijk veilig te houden." Daarmee valt veel geld te besparen, denkt hij. Een sterke dijk is geen weggegooid geld, maar "het kan nu veel scherper. Voor ons scheelt het over een aantal jaren met gemak miljoenen. Denk alleen al aan de aankoop van grond die nodig is als je een dijk breder maakt." De door voormalig overheidsbedrijf Deltares beheerde methode voor gedetaileerd testen van dijken leverde volgens hem te vaak afgekeurde dijken op. "Dat waren dijken die naar ons gevoel meer dan sterk waren en waarvan ik dacht: dit kan niet kloppen." Dat de nieuwe methode niet veel eerder in gebruik is genomen, wijt Van der Leij aan 'marktwerking'. "Gelukkig heeft ons managementteam nu een licentie op het Delfste model aangeschaft."

Geen sensoren
Waterschappen werken al geruime tijd samen om innovatief te werk te gaan bij dijkbewaking. Het project IJkdijk, dat binnen de grenzen van het waterschap Hunze een Aa's is gevestigd, is daar een voorbeeld van. Dat project beoogt bewaking met sensoren mogelijk te maken, waardoor bij dreigende problemen tijdig rode lampjes gaan branden. Maar met dat project heeft dit nieuwe model niet zoveel te maken. "Daar werken ze met sensoren waarvan de signalen worden geïnterpreteerd. Ik ben daar persoonlijk minder enthousiast over. Een dijk moet zo sterk zijn dat je die gevarenfase nooit bereikt. Het gaat me te ver daarvoor afhankelijk te zijn van sensoren."

Belangstelling 
Andere waterschappen kunnen op dezelfde manier hun dijken gaan testen, al is er wel verschil in mogelijke besparingen, gelet op het soort dijken en de ondergrond. Momenteel is Hunze en Aa's daarover in contact met enkele andere waterschappen. "Via de UVW proberen we er ook wat beweging in te krijgen. Het kan ook elders een hele verbetering van de analysemogelijkheden zijn." De methode betekent overigens niet dat het fysiek nalopen van dijken minder belangrijk wordt. ""we blijven gewoon twee keer per jaar de dijken inspecteren. Je weet nooit wat er buiten het model nog meer speelt, zoals muskusratten, mollen enzovoort."