Veel vragen over GBA-dialoog

Men kan het agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR) loven om de moed, waarmee het via de nieuwe ‘concurrentiegerichte dialoog’-methode een gemeentelijk Burgerzakensysteem wil realiseren.

Men kan zich ook afvragen of dat pad niet door zulk geaccidenteerd en onverlicht gebied gaat, dat het zoeken wordt naar de eindstreep.

Met BPR’s dialoog-idee, door een gerenommeerd juristenbureau als meest wenselijke scenario geadviseerd, zou bij de GBA-modernisering (Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens) expertise van de vier huidige GBA-leveranciers kunnen worden aangewend en wel ruim anderhalf jaar nadat zij zich daarvoor als ‘Startkwartet’ hebben gepresenteerd.

BPR was nogal huiverig voor contacten met de commercie uit vrees in conflict te komen met aanbestedingsregels. Sinds december echter laten die regels voor complexe ontwikkeltrajecten een concurrentiegerichte dialoog toe als het de aanbestedende partij niet lukt de specificaties alleen te bepalen. Die eisen moeten dan gespecificeerd worden in een dialoog met minimaal drie geselecteerde bedrijven (als er althans drie inschrijven), waarna ze kunnen offreren voor de realisering van, in dit geval, een reeks softwaremodules. Met een centraal ontwikkelde database en bijbehorende functionaliteit moeten deze een volledig Burgerzakensysteem vormen.

Een tiental gemeenten, mogelijk wat meer, gaat als kopgroep zo’n traject in. Als het systeem daar werkt worden de andere 450 geacht met de vastgestelde specificaties eigen aanbestedingen te doen, waarop dan tevens bedrijven kunnen ingaan die niet aan de dialoog meededen.

Automatisering Gids sprak met voorlieden van BPR, Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Vereniging van I&A-coördinatoren in Nederlandse Gemeenten (VIAG), gebruikersverenigingen Getronics PinkRoccade en Centric, en van deze firma’s zelf. Over de hele linie, BPR incluis, geldt: ze wijzen het idee (‘interessante’ dan wel ‘creatieve’ gedachte) niet meteen af, maar willen wel antwoord op vele prangende vragen alvorens er volmondig ja tegen te zeggen.

Een kleine greep uit de aarzelingen:-Er kunnen meerdere dialogen naast elkaar lopen, opgezet rond een aantal specifieke modules dan wel gevoerd door enkele gelijkaardige gemeenten met vergelijkbare behoeften. Hoe moet dat zodanig worden georganiseerd dat alles aan het eind van de rit op elkaar past? Dat er dus een geïntegreerd geheel ontstaat? – -Hoe ver zijn bedrijven bereid te gaan met het inbrengen van deskundigheid als ze weten dat die breed kan worden verspreid, bijvoorbeeld om de diverse dialogen onderling afgestemd te houden?
-Hoe te vermijden dat een niet geselecteerd bedrijf later bij de rechter succes boekt met het argument dat de dialoogbedrijven een voorsprong hadden?
-Zullen dialoogbedrijven überhaupt willen offreren voor een klein groepje voorhoedegemeenten en daarvoor een compleet nieuw systeem bouwen zonder garantie op afname door andere gemeenten en zicht op return on investment? Enkele tientallen gemeenten noemen leveranciers als minimum, waarmee ze verantwoord zo’n ontwikkeltraject kunnen ingaan.
Zullen er voldoende gemeenten voor de rest van gemeentelijk Nederland voorhoede willen zijn als dat ook inhoudt dat zij als aanbesteder de risico’s dragen? Is dat niet meer iets voor VNG of EGEM? En als die niet willen (VNG) of mogen (EGEM) moet daarvoor dan geen oplossing worden gezocht?
-Op welk moment in het traject zijn voorhoedegemeenten overigens gebonden aan wat het ontwikkeltraject gaat opleveren, en verplicht met de betreffende aanbieder in zee te gaan?
-Wat als gemeenten die met hun huisleverancier tevreden zijn, op basis van gunningscriteria de objectieve voorkeur naar een andere aanbieder zien afbuigen en hun huidige leverancier helemaal niet kwijt willen?
-Kortom, hoe al die omvangrijke processen naar een bevredigend resultaat te managen, temeer daar er buiten de Belastingdienst amper ervaring mee is?

Voor de GBA-modernisering is, overheidsbreed bezien, vooral de centrale gemeentelijke database van belang en de communicatie met een landelijke voorziening, waar honderden organisaties hun GBA-gegevens vandaan krijgen.
De centrale database met toebehoren wordt gebouwd door bedrijven, waarmee BPR begin 2005 een mantelcontract sloot: Capgemini, Getronics PinkRoccade, Logica CMG, Ordina en OV Software. Leverancier Centric, met de GBA actief in circa 200 gemeenten met samen zo’n 8,6 miljoen inwoners, viste toen achter het net; een kort geding veranderde daar niets aan. Vraag is wel of die vijf mantelpartijen geen voorsprong hebben op andere gegadigden voor een dialoog. En sturen ze als ontwerper en bouwer van die systeemcomponenten, waarop de Burgerzakenmodules straks ‘naadloos’ moeten aansluiten, de dialoogpartijen niet bij voorbaat één kant op?

Voor de GBA-modernisering is, overheidsbreed bezien, vooral de centrale gemeentelijke database van belang en de communicatie met een landelijke voorziening, waar honderden organisaties hun GBA-gegevens vandaan krijgen.

De centrale database met toebehoren wordt gebouwd door bedrijven, waarmee BPR begin 2005 een mantelcontract sloot: Capgemini, Getronics PinkRoccade, Logica CMG, Ordina en OV Software. Leverancier Centric, met de GBA actief in circa 200 gemeenten met samen zo’n 8,6 miljoen inwoners, viste toen achter het net; een kort geding veranderde daar niets aan. Vraag is wel of die vijf mantelpartijen geen voorsprong hebben op andere gegadigden voor een dialoog. En sturen ze als ontwerper en bouwer van die systeemcomponenten, waarop de Burgerzakenmodules straks ‘naadloos’ moeten aansluiten, de dialoogpartijen niet bij voorbaat één kant op?

De modules dienen om tot een compleet Burgerzakensysteem te komen, waarmee zich ook paspoorten en rijbewijzen laten uitgeven en verkiezingen en referenda organiseren. Voor gemeenten dus. Niet gek derhalve dat de VNG nu geacht wordt aan te geven hoe het moet worden aangepakt.

‘Een duivels dilemma’, valt daar als verzuchting te noteren. Want wat de hele exercitie lijkt op te leveren is vooral een gestandaardiseerd kernsysteem voor Burgerzaken, wat heel wat waard is, maar verder vooral onzekerheid en risico. Betrokkenen vinden het ‘ongelooflijk complex en ingewikkeld’, ‘met veel haken en ogen’ dan wel ‘vol voetangels en klemmen’ en vragen zich af: Moeten we dit wel willen? (Peter Mom)