Soms dertien weken wachten op paspoort

De wachttijd voor een nieuw paspoort, rijbewijs of identiteitsbewijs kan oplopen tot drie maanden. Dat laat staatssecretaris Van Huffelen (Digitalisering, D66) weten. De hulpverlening aan Oekraïense vluchtelingen is slechts één van de oorzaken van de oplopende wachttijden.

Gemeenten melden dat de wachttijden ‘inderdaad deels te maken hebben maken met de hulp aan Oekraïense vluchtelingen’, schrijft Van Huffelen in antwoord op Kamervragen. ‘Er is de afgelopen tijd een inhaalslag gemaakt met het inschrijven van ontheemden die binnenkwamen op het moment dat zij nog niet ingeschreven konden worden.’

Veel variabelen

Maar er zijn meer redenen. Afdelingen burgerzaken waren in maart druk met de gemeenteraadsverkiezingen. Tijdens de coronalockdown werd er voor verlopen rijbewijzen coulance toegepast, zodat die langer konden worden gebruikt, en daarvoor komt een aantal vernieuwingsvragen nu binnen. En de voorjaarspiek, in aanloop naar de meivakantie, is om verschillende redenen hoger dan in voorgaande jaren. Omdat er zo veel variabelen zijn, is niet goed in te schatten wanneer de wachttijden weer af zullen nemen.

‘De maximaal gerapporteerde wachttijd bedraagt 13 weken’, schrijft de staatssecretaris, die een steekproef deed onder gemeenten. Sommige gemeenten hebben geen wachttijden en bij de meeste kan binnen twee weken een afspraak worden gemaakt. Er wordt niet centraal bijgehouden wat de wachttijden zijn. De wachttijden hebben te maken met maken van een afspraak, dus er is wat dat betreft geen verschil tussen de soorten documenten.

‘Diverse gemeenten geven aan dat burgers die hun urgentie kunnen onderbouwen eerder een afspraak kunnen maken. Ook is mogelijk tegen betaling een spoedaanvraag te doen.’

Oplossingen

29 gemeenten zijn samen met de Rijksdienst Wegverkeer bezig met de pilot Digitale Aanvraag Rijbewijzen (DAR). ‘Uit de evaluatie is gebleken dat zowel de burger, deelnemende gemeenten als ook de betrokken fotografen enthousiast zijn over het proces’, schreef de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken in juni 2020. Volgens Van Huffelen wordt de pilot ‘in 2024 omgezet naar een landelijke wettelijke invoering’.

De staatssecretaris ziet niets in een coulanceregeling. ‘Het is onwenselijk en wegens Europese regelgeving ook niet mogelijk om de geldigheid van een document af te laten wijken van de op het document opgenomen geldigheidslimiet. Er mag geen onduidelijkheid bestaan over de geldigheid van het document.’ Tijdens de coronacrisis was er wel een regeling voor rijbewijzen, maar ‘deze coulance werd in Europees verband geregeld’.