Utrechtse gemeenten stoppen met omstreden fraudealgoritme

De gemeenten Houten, IJsselstein, Lopik en Nieuwegein stoppen met het gebruik van de 'fraudescorekaart', een omstreden methode om fraude met bijstandsuitkeringen op te sporen. Ze laten dat weten na berichtgeving van radioprogramma Argos, de NRC en het journalistencollectief Lighthouse Reports.

Niet bijgewerkt

Een eerdere versie van het algoritme bleek mensen als risicogroep te bestempelen op basis van automatisch profileren en zo discriminatie in de hand te werken. De 158 gemeenten die deze software gebruikten stopten daar in 2020 mee. Maar in Houten, IJsselstein, Lopik en Nieuwegein bleef een afgeleide versie in gebruik.

Uitkeringsinstantie WIL, die in deze vier gemeenten actief is, laat zaterdag weten: 'Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) heeft onlangs vragen van journalisten ontvangen over het gebruik van de DPS-matrix bij het aanvragen van een bijstandsuitkering. Na het nodige uitzoekwerk is besloten te stoppen met het gebruik van de DPS matrix. Bij het in gebruik nemen vertrouwden wij op de betrouwbaarheid van het rekenmodel erachter. Duidelijk is nu dat de matrix in de loop der tijd niet meer is bijgewerkt (gevalideerd). Dat wisten we niet. We zijn inmiddels gestopt met het gebruik van de DPS-matrix.'

Bepaalde groepen

WIL wijst erop dat het algoritme 'nooit heeft bepaald of iemand wel of geen uitkering kreeg. Het was een hulpmiddel bij het bepalen wie de reguliere en wie de verkorte route doorliep.' De organisatie gaat op zoek 'naar een ander instrument dat voldoet aan de landelijke richtlijnen op het gebied van het gebruik van algoritmen'.

Volgens Argos pikte het systeem bepaalde groepen er direct uit als mogelijke bijstandsfraudeur, zoals woonwagenbewoners, bouwvakkers en alleenstaanden die in een 'mindere buurt' woonden. In het NPO Radio 1-programma vraagt minister Carola Schouten (Armoedebeleid) alle gemeenten die nog met dit 'onwenselijke' systeem werken, daarmee te stoppen. (ANP)