Szabo geeft update over verhuizing overheids-ict

Staatssecretaris Zsolt Szabó heeft vlak voor het plenaire debat over de migratie van overheids-ict naar het buitenland donderdagavond diverse zaken opgehelderd. Er bestaan bij diverse fracties zorgen over de afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven en de gevolgen voor digitale autonomie en veiligheid.

Zo werd woensdag duidelijk dat er geen rijksbreed overzicht komt van alle ict-assets die binnen de overheid in gebruik zijn. Volgens Szabó zou zo’n overzicht veiligheidsrisico’s met zich meebrengen en zijn er juridische en praktische bezwaren. Daarnaast geeft de staatssecretaris geen inzage in de uitgaven aan Amerikaanse techbedrijven, ondanks herhaaldelijke verzoeken van Kamerleden. Kamerleden Six Dijkstra (NSC) en Kathmann (GroenLinks-PvdA) vroegen om het overzicht omdat zij wilden weten hoeveel er gebruikt wordt gemaakt van Microsoft Exchange, dat wordt uitgefaseerd.

Gedetailleerd overzicht onmogelijk

Szabó stelt dat een compleet overzicht van alle software, hardware en contracten binnen de Rijksoverheid niet haalbaar is. ‘Elke dag zijn er wijzigingen in de programmatuur, apparatuur, contracten en ICT-systemen. Op onderdelen gaat het om gevoelige informatie’, schrijft Szabó. Openbaarmaking kan volgens hem de kans op beveiligingsincidenten vergroten en strategische keuzes van ministeries ondermijnen. Bovendien brengen de vertrouwelijke aard van aanbestedingsprocedures en de administratieve lasten extra uitdagingen met zich mee.

Verhuizing SIDN gaat door

Er kwam wel duidelijkheid over andere zorgen, zoals de aanstaande verhuizing van de ict-infrastructuur van de Nederlandse stichting voor .nl-domeinnamen SIDN naar de Amerikaanse techreus AWS. Uit antwoorden op Kamervragen van VVD-Kamerlid Martijn Buijsse blijkt dat SIDN medio deze maand de overgang wil realiseren. Het daadwerkelijke werk daaraan is na half januari pas begonnen, hangende acties en onderzoeken vanuit de overheid naar de voorgenomen verhuizing naar Amazon Web Services (AWS). De verhuizing is echter wel een beperkter deel dan SIDN eerst van plan was, wat is vastgelegd in een convenant met de overheid.

Verhuizing 58.000 digitale werkplekken toegelicht

Er bestaan in de Tweede Kamer meer zorgen dan alleen de SIDN-verhuizing. Deze zijn er ook over de gedeeltelijke migratie van 58.000 digitale werkplekken van ambtenaren naar de cloud, die SSC-ICT aan het voorbereiden is. Kamerleden Kathmann (GroenLinks-PvdA) en Six Dijkstra (NSC) wilden in aanloop naar het debat daarom weten in hoeverre deze migratie noodzakelijk is.

Volgens Szabó is de verhuizing nodig omdat meerdere componenten van de huidige werkplek binnenkort het einde van hun levensduur bereiken. De migratie zou echter geen volledige cloudverplaatsing betekenen: documenten en e-mails blijven opgeslagen in eigen datacenters, terwijl bepaalde beheerapplicaties wel deels naar de cloud verhuizen. Szabó gaf aan dat alle cloudmigraties plaatsvinden binnen de kaders van het Rijkscloudbeleid en dat de afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven kritisch wordt geëvalueerd.

Belastingdienst naar Microsoft 365

De Kamer had ook vragen over de cloudstrategieën van andere overheidsinstanties. De Belastingdienst is van plan om alle werkplekken naar Microsoft 365 te migreren, terwijl DICTU al gebruikmaakt van bepaalde Microsoft-cloudapplicaties zoals Teams en OneDrive. Beide instanties hebben voorafgaand aan deze migraties risicoanalyses uitgevoerd op het gebied van dataprivacy en security.

Toekomstig beleid en waarborgen

Volgens Szabó blijft het kabinet werken aan maatregelen om de afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven te reduceren en de digitale autonomie te vergroten. In het herziene Rijkscloudbeleid, dat medio 2025 wordt verwacht, zullen verdere aanscherpingen worden opgenomen. Daarnaast wordt onderzocht of bepaalde cloudcomponenten in de toekomst on-premise binnen eigen overheidsdatacenters kunnen worden beheerd.

Hoewel de staatssecretaris erkent dat volledige onafhankelijkheid van buitenlandse technologieën niet realistisch is, benadrukt hij dat risico’s beheersbaar moeten blijven. Het streven daarbij is om risico's te minimaliseren en weloverwogen keuzes te maken. Het kabinet blijft samenwerken met Europese partners om alternatieven te ontwikkelen en de digitale autonomie van Nederland te versterken.