Stemmachines in 35 gemeentes afgekeurd

De stemmachines in 35 gemeentes zijn afgekeurd omdat bij deze apparaten makkelijk is te achterhalen wat iemand heeft gestemd. Amsterdam moet weer met potlood gaan stemmen, andere gemeentes kunnen hier ook voor kiezen of andere stemmachines inschakelen. Dat heeft minister Atzo Nicolaï (Bestuurlijke Vernieuwing) bekendgemaakt. Het gaat om de bijna 1200 stemmachines van producent Sdu, 10 procent van het totale aantal stemmachines in Nederland.

Uit onderzoek van de inlichtingendienst AIVD is gebleken dat de radiosignalen waarmee de stemresultaten worden doorgegeven tot op enkele tientallen meters zo goed zijn te onderscheppen dat gezien kan worden wat iemand heeft gestemd.

“Dit vormt een te groot risico voor het stemgeheim”, zei Nicolaï. “Daarom heb ik de vergunning voor de stemmachines ingetrokken.” Met de fabrikant is onderzocht of het probleem met technische middelen te verhelpen was; daarvoor bleek de termijn tot de verkiezingen echter te kort.

De overige 90 procent van de stemmachines, ruim 8000 exemplaren, komt van fabrikant Nedap. De AIVD heeft drie van de vier types van de Nedap-machines gecontroleerd en vastgesteld dat hier geen problemen met afluisteren te verwachten zijn. De resultaten van het vierde volgen zo snel mogelijk.

Nicolaï zei maandag er niet van uit te gaan dat bij eerdere verkiezingen stemmachines afgeluisterd zijn. Er zijn geen aanwijzingen dat dit op een georganiseerde manier gebeurd zou zijn, bovendien is door de voortschrijdende techniek de laatste tijd afluisteren weer makkelijker geworden.

De minister had de AIVD onderzoek laten doen na waarschuwingen van actiegroep Wijvertrouwenstemcomputersniet.nl en de ophef die hierover ontstond. Nicolaï kondigde al eerder extra maatregelen aan om niet alleen het afluisteren maar ook geknoei met stemmen op de machines te voorkomen. Nedap is bezig bij de gemeentes alle stemmachines te controleren. Het bedrijf kijkt of er de afgelopen tijd aan de machine is gerommeld, zet er een nieuwe chip en niet-herprogrammeerbare software in en doet het apparaat vervolgens op slot met een unieke ijzeren zegel. Onderzoeksinstituut TNO checkt als onafhankelijke derde het systeem nog eens en controleert steekproefsgewijs stemmachines. Gemeenten moeten ervoor zorgen dat de stemmachines veilig staan opgeslagen. (anp)