UNESCO ondersteunt toezichthouders AI

De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) gaat samenwerken met UNESCO en de Europese Commissie bij het toezicht op AI. Dat is vanmorgen afgesproken in de Grote Kerk in Den Haag. Doel is het Europees toezicht op AI verder te versterken.

UNESCO bij werkgroep AI-toezichthouders

Sinds 2020 onderzoekt de Europese werkgroep van toezichthouders op AI hoe overheden kunnen zorgen dat Europese burgers profiteren van de voordelen van AI-ontwikkelen en niet lijden onder de nadelen. De RDI is voorzitter van de werkgroep, die samenwerkt met de Europese Commissie en ENISA. Bij deze samenwerking heeft UNESCO zich nu aangesloten.

Ethische richtlijnen voor AI

UNESCO heeft het wereldwijde VN-kader Ethics of Artificial Intelligence opgesteld. Dat bestaat uit een aantal aanbevelingen om de technologische kansen van AI in evenwicht te brengen met waarborgen op gebied van mensenrechten en doelstellingen op gebied van veiligheid, energie en klimaat. Er staat onder meer in beschreven hoe beleidsmakers kernwaarden en principes kunnen vertalen naar AI-beleid. UNESCO richt zich niet op ‘wat moeten we doen’ maar een stap verder, op ‘hoe moeten we het doen, zegt Gabriela Ramos, adjunct directeur-generaal voor sociale en geesteswetenschappen bij UNESCO. ‘Het gesprek gaat steeds maar over de negatieve kanten van AI,’ zegt ze. ‘We wéten al wat de problemen zijn, we zijn nu op zoek naar oplossingen.’

Driehoeksoverleg AI Act van start

Ramos benadrukt dat de Europese Unie met de AI Act een wereldwijde voorloper is als het gaat om het reguleren van AI. Net vandaag begint het driehoeksoverleg (Trilogue), de onderhandeling tussen de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers over de exacte invulling van de wet. In allerlei landen wordt reikhalzend uitgekeken naar de AI Act, die voor het eind van dit jaar op papier moet staan, en die voor veel landen als basis kan dienen voor eigen wetgeving.

Sectorale toezichthouders

Ook het bedrijfsleven heeft baat bij duidelijke wetgeving en toezicht, zegt VNO-NCW-directeur Focco Vijselaar, want AI gaat iedere sector beïnvloeden. Daarom is het wel van belang dat er sectorale toezichthouders op AI zijn, en niet alleen één overkoepelende toezichthouder. Laat dat nou zijn waar Nederland voor gepleit heeft bij de totstandkoming van de AI Act. In Nederland wordt de RDI overkoepelende toezichthouder, maar spelen alle sectorale toezichthouders een rol. Angeline van Dijk, Inspecteur-generaal van de RDI, vergelijkt het met een onderwerp als brandveiligheid. ‘Dat laat je ook niet aan één sector over.’

Hulp voor inrichten toezicht

De lidstaten zullen bij het inrichten van hun nationale toezicht op de AI Act worden geholpen door de Europese Commissie, benadrukt Nathalie Berger van DC REFORM, het onderdeel van de Europese Commissie dat zich bezighoudt met de hervormingen in lidstaten.  

Nu al bewapend

Het is niet zo dat de toezichthouders op hun lauweren kunnen rusten tot de AI Act over 2 á 3 jaar in werking treedt. ‘Ook nu al is er wet- en regelgeving uit de verschillende sectoren op AI van toepassing,’ zegt Van Dijk. ‘Met alle toezichthouders delen we kennis en bestuderen we specifieke gevallen. We zijn niet ongewapend.’ De samenwerking met UNESCO helpt de toezichthouders volgens haar om de kansen die AI biedt te verzilveren, zonder de risico’s ervan te veronachtzamen.