Stemgedrag ook bij provincie moeilijk te achterhalen
Notulen, verslagen, stemuitslagen en besluitenlijsten zijn bij de provincies lang niet overal beschikbaar én vindbaar, constateert Open State. Niet echt transparant.
Notulen, verslagen, stemuitslagen en besluitenlijsten zijn bij de provincies lang niet overal beschikbaar én vindbaar, terwijl dat soort transparantie toch een voorwaarde is voor meer betrokkenheid van burgers, stelt Open State.
Democratische basisinformatie
Wat wordt er op provinciaal-bestuurlijk gebied besproken en besloten? Wie dat wil weten moet - net als bij de gemeentelijke besluitvorming waar Open State al eerder onderzoek naar deed - meestal diep graven in de website van zijn provincie. Open State onderzocht de beschikbaarheid en vindbaarheid van notulen, video-/audioverslagen van Statenvergaderingen, stemuitslagen, besluitenlijsten, en hoe makkelijk deze informatie is te vinden (aantal muisclicks). De meeste democratische basisinformatie blijkt wel beschikbaar, maar niet als open data en dus niet machine-leesbaar (en dus ook niet snel vergelijkbaar). De feitelijke vindbaarheid is nog vaker een probleem.
Persoonlijk stemgedrag
De (wettelijk verplichte) besluitenlijst is overal aanwezig. Ook bieden alle provincies audio- en/of videoverslagen aan, maar in drie provincies (Friesland, Drenthe en Overijssel) hebben deze de plek van de oorspronkelijke notulen ingenomen. Die zijn niet altijd even goed gestructureerd, waardoor citaten niet vindbaar zijn. Stemuitslagen zijn wel overal te vinden, maar in slechts vier provincies is (op verschillende manieren) precies te zien welke volksvertegenwoordiger ergens voor of tegen heeft gestemd. De helft van de provincies heeft inmiddels een open-dataportaal, waar (een deel van) de provinciale informatie beschikbaar is.
Eigen(aardige) routes
De vindbaarheid krijgt nog minder waardering van Open State. De informatie staat op wisselende of onlogische plekken en soms is contact met Statenleden of de griffie nodig om deze te vinden. Op de site van Noord-Holland zijn de notulen in twee muisklikken te vinden; op die van Drenthe in maar liefst zeven. Elke provincie heeft zo haar eigen(aardige) manier van ordenen en informatie aanbieden. De erschillen zijn wellicht te wijten aan de diversiteit in systemen van de leveranciers die op het gebied van notulen, verslagen en agenda's actief zijn. Limburg spant wat dat betreft de kroon: als agendasysteem is iBabs in gebruik, voor audioverslagen van commissievergaderingen NotuBiz en voor de Provinciale Statenvergaderingen Company Webcast. Al die informatie moet via verschillende routes op de website worden benaderd.
Eén interface
Open State prijst Noord-Holland en Gelderland om hun website. "Zij integreren verschillende informatie in één interface." In het bijzonder zijn Limburg, Zeeland en Overijssel aan verbetering toe. Voor Open State is het belangrijk dat de informatie in de toekomst beschikbaar komt als open data via één gestandaardiseerd 'luik' waar programmeurs op kunnen aansluiten, zodat ze toepassingen kunnen maken waarmee de provincieale politiek inzichtelijke wordt gemaakt.
Kamervragen gesteld
Over het vorige onderzoek zijn overigens door Linda Voortman (Groenlinks) Kamervragen gesteld, waarop minster Plasterk vorige week antwoord gaf. Hij onderschrijft het belang van transparantie, maar kan en wil niet veel verder gaan. "De Gemeentewet laat zich wel uit over een verslag en een besluitenlijst (artikel 23 Gemeentewet), maar niet over de mate waarin de raad informatie verschaft over het stemgedrag van raadsleden. Aangezien de gemeenten een autonome bestuurslaag zijn, is het belangrijk dat met name de gemeenten de opvatting delen dat de raad informatie over haar functioneren beter beschikbaar kan stellen. De gemeenten zijn hier zelf aan zet."
Met belangstelling hebben wij het onderzoek van Open State naar de vindbaarheid en beschikbaarheid van Stateninformatie gelezen. Allereerst onderschrijven we het belang van het onderzoek: het is goed dat er aandacht besteed wordt aan de transparantie van de overheid. De gemaakte opmerkingen over Drenthe verdienen echter nuancering. Om die reden is het jammer dat er geen contact is geweest tussen de onderzoeker van Open State en de Statengriffie Drenthe.
N.a.v. de aanbevelingen van Open State merken wij het volgende op:
? Heldere toegang naar Stateninformatie
Gemeld wordt dat er 7 klikken nodig zijn om bij de informatie van de Drentse Staten te komen. Dit aantal is niet juist, het zijn er namelijk maar 3: www.drenthe.nl > provinciale staten > vergaderstukken > zoekmachine (DVS). Het kan zelfs nog sneller als direct naar de website van Provinciale Staten van Drenthe gegaan wordt (www.provincialestaten.drenthe.nl). Vermoedelijk heeft de onderzoeker van Open State na www. www.drenthe.nl niet gekozen voor de optie ‘provinciale staten’ (het meest voor de hand liggend als je stateninformatie zoekt), maar voor de optie ‘provincie Drenthe’. In dat geval maak je een grote digitale omweg.
? Stateninformatiesystemen
Ook voor Drenthe geldt dat er sprake is van twee systemen. De ‘stateninformatiedienst’ (DVS) wordt extern geleverd. De route naar onze digitale bibliotheek is kort en duidelijk: op de site van Provinciale Staten staat een button ‘vergaderstukken’, waarmee je op DVS komt. DVS zelf heeft een duidelijk zoeksysteem. Informatie kan via verschillende wegen gevonden worden.
De beschikbaarheid van informatie via DVS is, naar onze mening, momenteel goed. In de voorbereiding van de nieuwe Statenperiode zijn we in overleg met deskundigen welke (technische) verbeteringen mogelijk zijn, mede vanwege het gebruik van de iPads.
? Beschikbare informatie (stemgedrag)
In Drenthe zijn de schriftelijke notulen vervangen door videonotulen en besluitenlijsten. In de videonotulen kan zowel per agendapunt (onderwerp) worden gezocht als per spreker. Onderdeel van beide is de expliciete vermelding van de stemuitslagen. Dit laatste is toegevoegd met de komst van het elektronisch stemmen (november 2013). De stemuitslagen vermelden we per fractie. Daar waar een statenlid in afwijking van zijn fractie stemt, wordt dit vermeld (met naam) in de besluitenlijst. N.a.v. het rapport van Open State onderzoeken we nu de mogelijkheid om de persoon ook te noemen bij de stemuitslag van de videonotulering (dit vergt een software aanpassing).
Zoals gezegd is het onderzoek dat Open State doet waardevol. De zorgvuldigheid ervan is echter gediend met het toepassen van hoor en wederhoor.
Simone Buissink,
Statengriffier Drenthe