SVB werkt aan blind data delen

In samenwerking met UWV en TNO deed de Sociale Verzekeringsbank (SVB) een pilot met Multi Party Computation technologie. Doel van de pilot was om door gegevensdeling ouderen in beeld te krijgen die recht hebben op een aanvullende inkomensondersteuning (AIO). De pilot leidde ertoe dat 28 huishoudens er nu wat warmer bij zitten.

Gezonde argwaan

Financieel kwetsbare huishoudens voorzien van geld waar ze recht op hebben. Het is misschien wel het meest aangehaalde voorbeeld van proactieve overheidsdienstverlening met behulp van data. Maar tussen dromen en daden staan dikwijls praktische bezwaren, zoals de AVG. Doordat het delen van data tussen overheidsorganisaties regelmatig is misgegaan, worden nieuwe dataprojecten met gezonde argwaan bekeken. Maar de Sociale Verzekeringsbank (SVB) zegt over een nieuwe innovatieve technologie te beschikken om gegevens op een verantwoorde manier te delen.

30 procent niet-gebruik 

De aanvullende inkomensvoorziening ouderen, kortweg AIO, is bedoeld voor mensen die onvoldoende AOW-pensioen hebben opgebouwd, bijvoorbeeld omdat ze op latere leeftijd in Nederland zijn komen wonen. Uit onderzoek blijkt dat niet iedereen die recht heeft op AIO, dit ook aanvraagt bij de SVB. Het CBS schat het niet-gebruik van de AIO-regeling op ongeveer 30 procent. Projectleider Kerstel Nijland van de SVB vertelt: ‘Op voorhand weten wij niet wie er recht op heeft, omdat dit onder andere afhankelijk is van het gezinsinkomen. Maar zolang er geen AIO is aangevraagd, mogen wij het inkomen niet opvragen.’

Berekening op versleutelde data

Daar komt Multi Party Computation technologie (MPC-technologie) om de hoek kijken. Op basis van deze Privacy Enhancing Technology ontwikkelde TNO in samenwerking met de SVB een tool. In de pilot selecteerde de SVB personen uit de eigen database die mogelijk recht hebben op AIO, maar dit niet hebben aangevraagd. Aan de hand van hun BSN-nummers zocht UWV de bruto inkomensgegevens van deze personen op in hun polisadministratie. De MPC-technologie versleutelt de gegevens vervolgens homomorfisch, wat wil zeggen dat er een berekening op versleutelde data kan plaatsvinden, zonder dat ze tussendoor ontsleuteld hoeven te worden.

‘De SVB en UWV hoeven elkaars gegevens daardoor niet te zien om er toch berekeningen mee te doen,’ zegt Nijland. ‘De SVB gebruikt versleutelde bruto inkomensgegevens om het versleutelde netto gezinsinkomen te berekenen. Het UWV weet niet welke personen een huishouden vormen of wat de netto-inkomens zijn. De SVB ziet geen bedragen, maar krijgt alleen gemeld of het inkomen onder het sociaal minimum ligt.’

Bewerkingen in de tool

Al met al gaat het om een omslachtig proces, dat voor 10.000 BSN-nummers ongeveer zes uur in beslag neemt voordat de SVB weet of iemand mogelijk recht heeft op AIO. ‘Maar het proces is volledig geautomatiseerd,' zegt Nijland. 'De gegevens gaan een aantal keer versleuteld heen en weer. De bewerkingen vinden in de tool plaats. Voor heel grote batches is het nog niet geschikt, maar het proces werkt heel goed.’

28 huishoudens van de bijna 1000

Wat het de moeite waard maakt, is dat de partijen niet in elkaars gegevens kijken. Bij data-uitwisseling rijst al snel de vraag of het proportioneel is, één van de voorwaarden die de AVG stelt. In het geval van de pilot zou die vraag zónder MPC-technologie volmondig met ‘nee’ zijn beantwoord. Nijland: ‘We hebben in de AOW zo’n 335.000 huishoudens die aan de selectievoorwaarden voldoen. Voor de pilot hebben we twee keer 10.000 BSN-nummers uitgewisseld met UWV. Dit heeft geresulteerd in 1489 huishoudens die mogelijk voor AIO in aanmerking kwamen. Daarvan hebben er 995 een brief gekregen. Uiteindelijk bleven er 28 huishoudens over die daadwerkelijk recht hebben op de AIO. Het is niet proportioneel om zoveel data van een andere organisatie door te spitten voor zo'n relatief kleine groep. Maar met deze technologie wisselen we automatisch gegevens uit, zonder dat we iets van elkaar leren. Daardoor valt dat argument weg.’

Positief advies Autoriteit Persoonsgegevens

De pilot was mogelijk door een tijdelijke regeling van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en is van tevoren voor advies voorgelegd aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), die een positief advies gaf.

Ook gegevens Belastingdienst

Demissionair minister voor Armoedebeleid Carola Schouten verkent op korte termijn samen met de SVB of er een vervolg aan de pilot wordt gegeven. Als het aan de SVB ligt, breiden ze een mogelijke vervolgpilot uit met gegevens van de Belastingdienst, om zo de trefkans te vergroten. ‘Wij hadden alleen inkomensgegevens uit de polisadministratie van het UWV,’ zegt Nijland. ‘We beschikten niet over gegevens van andere inkomens, zoals van ondernemers, of buitenlandse inkomens en pensioenen of vermogens. Op het moment dat we die gegevens wel hebben, kunnen we gerichter mensen benaderen.’

Positieve reacties

Een gerichtere benadering voorkomt dat de SVB veel mensen moet teleurstellen. Het is nogal wat om bijna duizend mensen te benaderen, eerst met een brief, dan telefonisch en ten slotte nog met een kaartje, om ze te laten weten dat ze mogelijk recht hebben op inkomensondersteuning, en dan ten slotte aan velen te melden dat het toch niet zo is. Toch ontving het projectteam hoofdzakelijk positieve reacties. ‘Ongeveer een derde heeft spontaan gereageerd op de brief of het kaartje,’ zegt Nijland. ‘Dat vinden we best veel voor dit soort onderzoeken. Daar zitten ook mensen tussen die zeggen ‘ik weet dat ik geen recht heb, maar ik vind het een super goed initiatief van jullie’. Slechts een enkeling stelde het niet op prijs.’

800 euro per maand extra

Ze is tevreden over de pilot. ‘Het zou prachtig zijn als de trefkans straks veel groter is, maar we weten nu in ieder geval dat de technologie goed werkt. We hebben 28 mensen bereikt die tot vrij recent onder het bestandsminimum moesten zien rond te komen. Bij één huishouden ging het om 800 euro per maand extra. Het is mooi om op deze manier, zonder aantasting van de privacy, een bijdrage te leveren aan het bestrijden van armoede.’