Miljoenen voor ICT maken overheid er niet leuker of eenvoudiger op

‘De overheid verkwist honderden miljoenen aan halfgeslaagde ICT-programma’s en mislukte automatiseringsprojecten’. De PvdA’ers Van Dam en Timmer onderzochten de ‘digitale overheid’.

Het ontbreekt wat ICT betreft aan politieke sturing, schrijven de PvdA-Kamerleden Martijn van Dam en Anja Timmer, in wat volgens Van Dam als het ICT-hoofdstuk van het verkiezingsprogramma kan worden gezien. De twee Kamerleden ‘doken enkele maanden onder’ in de digitale overheid en publiceerden deze week hun conclusies in het rapport ‘Tussen het kastje en de Muur’.
De inzet van ICT heeft de overheid de afgelopen tien jaar eenvoudiger noch leuker gemaakt, concluderen ze. “De plannen waren revolutionair, begin jaren negentig, maar het is verzand in loze beloften en spaarzame verbeteringen. Na tien jaar spreken we nog steeds over de één-loket-ambitie. Voor- en achterszijde van overheidsorganisaties zijn nog immer niet met elkaar verbonden.”
Het duo verwijt de politiek geen aandacht te schenken aan de uitvoering van beleid. Bovendien heeft niemand bij de overheid een idee heeft van de totale kosten en baten van alle automatisering.

Sabotage
Het afgeblazen shared service center voor HRM bij het Rijk, P-Direkt, is een typisch voorbeeld van sabotage door ministeries die geen invloed wilden verliezen: schade 21 miljoen euro. Het rapport voorspelt de conclusies van de Rekenkamer, die de gang van zaken onderzoekt: “P-Direkt is mislukt door gebrek aan politieke aansturing en succes van ambtelijke sabotage.” Van Dam en Timmer stellen dat vergelijkbare belangenconflicten de automatisering van de zorg tegenhouden. Gegevensuitwisseling tussen huisarts, apotheek, ziekenhuis en verzekeraar levert vooral patiënt en overheid winst op. Geen enkele minister vindt gegevensuitwisseling belangrijk, aldus de PvdA’ers. “Ze laten het over aan het veld. Een garantie dat er niets gebeurt.”
Het rapport van Timmer en Van Dam beschrijft hun bezoeken al dan niet ‘ undercover’ aan overheidsinstituten waaronder gemeenten, ziekenhuizen, de rijksdienst voor het wegverkeer en het arbeidsbureau. Bij ieder bezoek wilden de twee weten of de toepassing van ICT de overheid voor de burger eenvoudiger heeft gemaakt. De burger wil van de overheid een vergelijkbare dienstverlening als van internetwinkels, stellen ze. Die wil niet wachten tot de overheid komt met informatie via TV of folder, maar wil deze zelf kunnen ophalen via internet. “Als in zijn buurt wordt gebouwd, wil hij het weten.” “Het beeld is duidelijk. Ondanks miljoenen uitgegeven aan ICT-programma’s komen verbeteringen niet van de grond.” (Gijs Hillenius)