Gelders gedeputeerde Markink rapporteur digitalisering

De Raad van Europa in Straatsburg krijgt volgend jaar een rapport over digitalisering op tafel van Gelders gedeputeerde Jan Markink. Hij schrijft het rapport Smart Cities, Smart Regions met een Schots raadslid Tony Buchanan. Samen zijn ze lid van het Congres van Lokale en Regionale Overheden van de Raad van Europa.

U gaat een rapport schrijven voor de Raad van Europa. Waar gaat het over?
‘Het rapport Smart Cities, Smart Regions kijkt aan de hand van verschillende thema’s naar hoe steden en regio’s op een goede manier verder kunnen digitaliseren. Bijvoorbeeld publieke dienstverlening, burgerparticipatie, omgang met data, veiligheid en grensoverschrijdende samenwerking. Risico’s en kansen en de ethische vraagstukken worden daarvoor in beeld gebracht. Daarnaast kijkt het rapport naar de gevolgen van Covid. Hierdoor is digitalisering in een stroomversnelling gekomen. Andere belangrijke focus is de ongelijkheid in de samenleving door digitalisering. Een groot risico. Daar ligt een belangrijke taak voor de overheid. Digitale ongelijkheid is een kernthema. We leven in een democratie en iedere inwoner heeft recht op toegang tot de overheid en de kansen van digitalisering. Dit gaat niet altijd vanzelf en waar mensen of groepen buiten de boot vallen, is overheidsaandacht in mijn ogen een must.’

Ongelijkheid waarin, in skills, of in beschikbaarheid van technologie?
‘Beide. De technologie en technologische infrastructuur vormen de basis en die is zeker niet in alle delen van Europa goed beschikbaar. Zelfs in Nederland, ondanks ons 5G netwerk, het mobiele bereik in de grensgebieden lang niet overal optimaal, ook in Gelderland. Toch worden die verschillen kleiner en zijn het vooral de skills, het vertrouwen in de overheid en de nadelige effecten van digitale technologie die aandacht vragen. Wantrouwen in de overheid leidt tot afwijzing en niet mee willen gaan. Dit is een breed verschijnsel, maar speelt ook hier een rol. De rol van digitalisering wordt groot in ieders leven en op Europees niveau zijn de verschillen groot bijvoorbeeld tussen stad en platteland en opleidingsniveau. Of iedereen mee kan komen, moet in de toekomst blijken. Daar ligt wel onze taak. Als we dat niet goed doen, krijg je een grotere tweedeling in onze samenleving en een verzwakking van onze democratie. Dat moeten we voorkomen. Dit rapport zal ook handvatten geven hiervoor. Welke, daar kom ik graag komend najaar op terug.’

Waar ligt de grootste uitdaging van de provincie als het gaat om ethiek?
‘Ethiek is Chefsache. We moeten en willen digitaliseren, maar wel op een democratisch verantwoorde en doelgerichte manier. Hoe ver ga je? Hoe snel ga je? De uitdaging is dat je niet op je smoel gaat met bijvoorbeeld een toeslagenaffaire, waarbij het algoritme heilig was. We moeten werken aan het vertrouwen door openheid en goede omgang met persoonsgegevens. De uitdaging is om continue mee te bewegen met de ontwikkelingen en snel te leren.’

Wat gaat dit rapport doen als het klaar is?
‘Door kansen en risico’s in kaart te brengen zal het een leidraad zijn voor een brede digitaliseringsaanpak van steden en regio’s op zo’n wijze dat niemand wordt uitgesloten. Hiermee kunnen steden en regio’s stappen zetten naar een goed democratisch geborgde digitalisering van hun organisatie en dienstverlening. De aanbevelingen zijn trouwens ook van belang voor nationale overheden. De overheid moet immers meer en meer als één opereren.’

Hoe digitaal bent u zelf eigenlijk?
‘Ik moet eerlijk zijn dat ik niet degene ben die het meest vooruit loopt hierin. Maar ik ben heel digitaal vaardig geworden, na een steile leercurve. Dat had alles te maken met COVID. Ik denk dat ik nu een stukje boven het gemiddelde zit maar ik loop nog steeds af en toe tegen problemen aan, net als veel mensen.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 23 van deze week