Leuker kunnen zij het niet maken

Wie kent de reclameslogan van de Belastingdienst niet? Leuker kunnen we ’t niet maken. Wel makkelijker. Is dat nu wel zo? Het takenpakket van de Belastingdienst is de laatste jaren sterk gegroeid. Met dezelfde middelen moet zij een groter aantal taken uitvoeren. De laatste tijd komen er berichten in de media dat de Belastingdienst moeite heeft, de aan haar opgedragen taken, op de juiste wijze uit te voeren. Loongegevens van werknemers zijn zoekgeraakt en het uitbetalen van toeslagen is vertraagd. Is er nog toekomst voor de Belastingdienst als serviceverlenende organisatie?

De Belastingdienst is al jaren zeer succesvol in de uitvoering van haar kerntaak de belastingheffing. Daardoor heeft zij extra taken opgelegd gekregen die nauw samenhangen met de belastingheffing. Toch is de Belastingdienst geen slachtoffer van haar eigen succes. De veranderingen en de uitbreiding van het takenpakket is snel gegaan. En als het aan de regering ligt zijn de veranderingen nog niet voorbij. We staan aan de vooravond van een verandering die voor de meeste burgers van grote invloed is.

Vanaf het aangiftejaar 2008 zal de Belastingdienst ertoe overgaan om de burgers een vooringevulde aangifte toe te zenden. Onlangs heeft Tweede Kamer een motie aangenomen waarin ze de Belastingdienst oproept de vooringevulde aangifte niet eerder in te voeren, dan nadat de problemen bij de Belastingdienst structureel zijn opgelost. Dat lijkt mij een goed streven.

De invoering van de vooringevulde aangifte is een grote vooruitgang die uiteindelijk veel werk gaat besparen. Zowel aan de kant van de burgers als aan de kant van de overheid. De kans op fouten in de aangiften wordt verkleind. Maar we zijn er nog niet. In de dagelijkse praktijk valt er nog genoeg te verbeteren voor de Belastingdienst.

Er worden aan ondernemers en overheidslichamen eenzijdig regels opgelegd waaraan iedereen zich moet conformeren. Bij de invoering van de regels wordt veelal gedacht vanuit de overheid die belast is met de taak van de belastingheffing. Een goed voorbeeld hiervan is de elektronische loonaangifte. De elektronische aangifte is er gekomen vanuit de gedachte dat de Belastingdienst haar processen efficiënter kan inrichten.

De positie van de belastingplichtige lijkt hier wel een beetje uit het oog verloren. In die aangifte moet een heleboel informatie worden verstrekt waarvan het niet duidelijk is of al die informatie ook relevant is voor de belastingheffing. Belastingplichtigen moeten extra kosten maken om aan deze informatieverplichtingen te voldoen. Gelukkig is de Staatssecretaris ook tot deze conclusie gekomen. Hij heeft aangekondigd een onderzoek te zullen starten of het mogelijk is de loonaangifte te vereenvoudigen.

Op het punt van de communicatie met de Belastingdienst zijn er verbeteringen mogelijk waarbij meer vanuit de Belastingdienst als serviceverlenende organisatie denkt. De Belastingdienst is er namelijk voor de burger. Dat erkent zij zelf ook in haar reclame-uitingen. Je merkt het alleen niet altijd. Een voorbeeld hiervan is de communicatie met de Belastingdienst. Ook deze wordt eenzijdig gereguleerd door de Belastingdienst.

Sinds enige tijd heeft de Belastingdienst het gebruik van de fax in de communicatie met belastingplichtigen in de ban gedaan onder het mom van dat de geheimhouding van het berichtenverkeer niet gegarandeerd kon worden. Communicatie met de Belastingdienst via email is voor de burgers nog steeds niet mogelijk. Dit in een tijd van verdergaande digitalisering van de samenleving. De problemen die de Belastingdienst had met de telefonische dienstverlening zijn inmiddels, voor een groot deel, opgelost.

Belastingplichtigen komen de Belastingdienst ook tegen op het moment een controle wordt uitgevoerd om vast te stellen of die belastingplichtige heeft voldaan aan haar wettelijke verplichtingen. Deze controles worden ook steeds vaker verdergaand geautomatiseerd uitgevoerd. In de eisen die worden gesteld aan de gecontroleerde zoekt de Belastingdienst geregeld de grenzen van hetgeen redelijk is op. Zo is er eens een zaak voor de rechter gekomen waarin de Belastingdienst eisen stelde aan de computerprogrammatuur die de ondernemer gebruikte. De Belastingdienst eiste het gebruik van een bepaald softwarepakket omdat zij haar controles dan makkelijker kon uitvoeren. De rechter moest er vervolgens aan te pas komen en de Belastingdienst terug fluiten. De rechter oordeelde dat deze eis niet redelijk was.

De uiting van de Belastingdienst naar het publiek: ‘Leuker kunnen we ‘t niet maken. Wel makkelijker’ lijkt voor niet voor iedereen op te gaan. De mensen die wachten op de uitbetaling van de zorgtoeslag. De ondernemer die nogmaals gevraagd wordt de loongegevens van zijn personeel te verstrekken. Veel van de problemen waar de Belastingdienst nu mee kampt zullen na wat kinderziektes worden opgelost.

De laatste jaren heeft de Belastingdienst misschien wat te snel te veel veranderingen doorgemaakt. Een pas op de plaats kan geen kwaad. De toekomst ziet er namelijk veel te mooi uit met elektronische dossiers van de burgers die zij zelf via het internet kunnen raadplegen. Kom daar nu maar eens om bij je Belastingkantoor. Vraag je eigen belastingdossier maar eens ter inzage? Er is dus zeker nog toekomst voor de Belastingdienst als serviceverlenende organisatie.

mr. E. de Ruiter is als belastingadviseur werkzaam bij 3RRR Belastingadviseurs