Knops: risicomodellen helpen bij inzet middelen

Het gebruik van risicomodellen is in sommige gevallen gerechtvaardigd, schrijft minister Knops (Binnenlandse Zaken, CDA). Momenteel inventariseert de overheid (in een operatie die nog jaren kan duren) de gegevensverwerking en toetst ze of die rechtmatig is, maar de minister stelt alvast dat er soms een wettelijke basis is voor het gebruik van persoonsgegevens in risicomodellen. ‘Waar persoonsgegevens worden verwerkt, zijn er altijd privacyrisico’s waar rekening mee gehouden moet worden.’

Objectieve rechtvaardiging

‘De AVG verbiedt het gebruik van nationaliteit, etniciteit en geboorteplaats’, schrijft Knops in antwoord op de Kamervragen, ‘tenzij er een objectieve rechtvaardiging voor het gebruik van die gegevens is, en het proportioneel en uitlegbaar is.’ Als voorbeeld noemt hij de opvang van asielzoekers, waar afkomstgerelateerde indicatoren helpen voorkomen dat risicovolle combinaties van etniciteiten of nationaliteiten bij elkaar worden geplaatst.

Betere inzet

Het gebruik van risicomodellen helpt overheden middelen effectiever en efficiënter inzetten, zegt de minister. De overheid gebruikt risicomodellen bij de beleidsvorming, crisisbeheersing, dienstverlening en toezicht en handhaving. Als bijvoorbeeld bij een voetbalwedstrijd ook de ligging van het stadion wordt meegenomen, ‘in dichtbevolkte omgeving zonder manoeuvreerruimte of juist landelijk met veel uitwijkmogelijkheden’, kan de gemeente tot een betere inzet komen.

Aan organisatie zelf

‘Elke (overheids)organisatie is zelf verantwoordelijk voor de naleving van wettelijke regels en zij doen dat volgens een stelsel van control, audit en toezicht.’ Het is volgens Knops ook aan de organisaties zelf om waar nodig maatregelen te nemen en als dit niet gebeurt, gaat het kabinet hierover met de organisatie in gesprek. De Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwde onlangs dat gemeenten meer moeten doen om de gevoelige informatie van hun inwoners te beschermen.

2025

Begin april kondigde Knops aan dat er onderzoek komt door de overheid ‘naar het onrechtmatig of oneigenlijk gebruik van afkomst gerelateerde indicatoren in risicomodellen’. Nu benadrukt hij dat in dat onderzoek naast toetsing van de rechtmatigheid ook een toetsing van de proportionaliteit plaatsvindt, omdat dat valt onder de rechtmatigheid. Voor sommige departementen kan de operatie echter tot 2025 duren.