Gemeenten vechten om ‘gevaarlijk’ 5G

Eind januari maakte Apeldoorn bekend dat zij in 2021 als eerste gemeente een werkend 5G-netwerk wil hebben. Meteen kwam de gemeente Den Haag er overheen: de Hofstad wil al in 2020 over op 5G. Hoe realistisch zijn die plannen, wetende dat veilingen voor de 5G-frequenties pas in de loop van 2020 zijn?

Intentieovereenkomst 

Volgens Apeldoorns wethouder Wim Willems (ict, Lokaal Apeldoorn) is de kans reëel dat zijn gemeente slaagt in haar opzet om in 2021 een werkend 5G-netwerk te hebben. ‘Wij hebben een intentieovereenkomst afgesloten met het Oostenrijkse bedrijf RadioLED. Zij maken gebruik van bestaande technieken, waardoor wij niet hoeven te wachten op de veiling van nieuwe frequenties’, aldus Willems, die 5G onder meer ziet als hefboom voor economische ontwikkeling. ‘Apeldoorn telt nogal wat bedrijven en instellingen waarvoor data de core business zijn, zoals het Kadaster en de Belastingdienst. Zij juichen de ontwikkeling toe.’
 
Haalbaar
Ook de gemeente Den Haag is ervan overtuigd dat de gestelde termijn, 2020, haalbaar is. ‘Dit jaar gaan we op een aantal testlocaties van start met 5G, in samenwerking met T-Mobile’, aldus woordvoerder Thomas Bakker. ‘Zij zijn van plan om na de veiling met één druk op de knop 5G te activeren, waarbij zij natuurlijk wel afhankelijk zijn van de uitkomst van die veiling.’  Bij de verschillende testprojecten in de stad betrekt Den Haag ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de rijksoverheid.

Landelijke aanpak
Bakker is een groot voorstander van een dergelijke landelijke aanpak voor 5G. ‘Niet alleen gemeenten, maar ook de telecombedrijven willen in elke stad op dezelfde manier kunnen werken. De VNG speelt een centrale rol. Van hen wordt verwacht dat zij kennis en ervaringen tussen gemeenten op dit gebied delen. Het voorkomt ook dat elke gemeente opnieuw het wiel moet uitvinden. De VNG staat ook aan de lat als het gaat om het nationale antennebeleid en de vertegenwoordig van de belangen van gemeenten.’

Ondersteuning
Niet alleen in de steden wordt de komst van 5G met enthousiasme begroet, dat geldt ook voor de meeste plattelandsgemeenten. Het is enthousiasme met een ‘maar’, aldus Theo Meskers, wethouder in Hollands Kroon (economie, VVD). Hij is bestuurslid van de P10, de club van plattelandsgemeenten. ‘De P10 ziet zeker de mogelijkheden van 5G, bijvoorbeeld als ondersteuning van het internet of things of goede mobiele bereikbaarheid. Maar wat ons betreft is het geen alternatief voor glasvezel. Wij vinden dat huishoudens en bedrijven in de buitengebieden zonder uitzondering over glas­vezel tot in het pand moeten kunnen beschikken. Helaas hangt dat nog te vaak af van lokaal initiatief.’

Tweede plan
Meskers wil ervoor waken dat buitengebieden bij de veiling van de 5G-frequenties andermaal op het tweede plan komen. ‘Zoals ook gebeurd is met 3G en 4G. Als P10 vinden wij dat in de 5G-frequentieveiling met combinatiekavels moet worden afgedwongen dat plattelandsregio’s verplicht en snel van een adequate 5G-dekking worden voorzien. Een combinatie-kavel bestaat dan uit een dicht- en dunbevolkte regio, die in hetzelfde tijdvak operationeel moeten worden.’

Backbone
Meskers staat in zijn vrees niet alleen. Hoogleraar plattelandsontwikkeling Dirk Strijker en postdoc onderzoeker Koen Salemink aan de Rijksuniversiteit Groningen zien het gebeuren dat stedelijk gebied straks voorrang krijgt. ‘5G vergt investeringen in kabels en masten en dat wordt eerst uitgerold in stedelijk gebied.’ Strijker krijgt signalen van commerciële aanbieders dat de uitrol van 5G een stuk eenvoudiger is als er al veel glasvezel ligt. ‘Daarbij wordt het liefst gebruikgemaakt van een eigen backbone, zodat die bedrijven in eigen beheer een planning en netwerkontwerp kunnen maken. Dit duidt erop dat plattelandsgemeenten opnieuw achteraan zullen staan, aangezien veel van dit soort grote mobiele aanbieders geen wijdvertakt glasnetwerk hebben in het buitengebied.’

Zorgen
Er zijn ook zorgen over de eventuele invloed van buitenlandse mogendheden (zoals China) en de gevolgen voor de gezondheid. Voor de uitrol van 5G zijn veel meer antennes nodig dan voor 2G, 3G of 4G. Dat zorgt vermoedelijk ook voor meer straling. Die mogelijke toename van straling is wel iets dat de raadsfractie van GroenLinksaf in de gemeente Waalwijk zorgen baart. ‘Mogelijk zijn er bij de frequenties van 5G andere lichamelijke effecten te verwachten dan bij de voorgaande toepassingen’, aldus de fractie. ‘Tegenstanders van 5G plaatsen ook vraagtekens bij de stralingsnormering die Nederland hanteert. Andere landen hebben momenteel al veel strengere eisen dan Nederland, terwijl wij de grootste antennedichtheid hebben en ook nog eens het meeste vermogen
per antenne.’

Lees het hele verhaal over 5G deze week in BB08 (inlog)