Foute aanbesteding kost Kadaster 10 miljoen
De software is door Kadaster onderhands aanbesteed aan Arcadis terwijl het Softwarebedrijf HLA in een vereenvoudigde versie het veel goedkoper had kunnen doen.
Het Kadaster moet van de rechter 10 miljoen euro betalen aan een softwareleverancier die ten onrechte buiten een aanbesteding werd gehouden.
Klic
De aanbesteding betreft de Klic-viewer, die dient te worden geraadpleegd door partijen die graafwerk verrichten, om via een melding te zien of er op een bepaalde locatie rekening moet worden gehouden met kabels die ter plekke al in de grond liggen. De software is door het Kadaster (sinds 2008 Klic-beheerder) onderhands aanbesteed aan Arcadis, voor 76.000 euro. Softwarebedrijf HLA (Het Logistieke Adviesbureau) had het voor 50.000 euro willen leveren, in de vorm van een vereenvoudigde versie van haar bestaande pakket CableGuard.
Licenties
De rechter heeft in het eind december uitgesproken vonnis vastgesteld dat HLA bij gelijke kansen als winnaar uit de bus zou zijn gekomen. Dat als schadevergoeding uiteindelijk maar liefst 10 miljoen euro is toegewezen (na de eis van 21.836.900 euro door HLA) heeft te maken met de manier waarop HLA had willen verdienen aan de software. HLA had Via de site klicviewer.nl de gevraagde functionaliteit willen aanbieden (een gratis downloadbare viewer), maar dat kanaal tevens kunnen gebruiken om de volledige, betaalde versie van CableGuard voor 50 euro per licentie aan de man te brengen.
Maatwerk
Het Kadaster voerde aan dat er bij de aanbesteding sprake was van maatwerkprogrammatuur waarvan de volledige rechten bij de opdrachtgever zouden komen te liggen. Het aanbieden van een betaalde versie van die software door HLA zou dus niet aan de orde kunnen zijn. De rechter ging daar echter niet in mee en vond dat het Kadaster dat onderscheid niet afdoende in de aanbesteding kenbaar had gemaakt. Er was ook onvoldoende onderbouwd dat HLA een fysiek bemenste helpdesk zou moeten leveren, stelt de rechter.
Voorgeschiedenis
In 2004 stonden HLA en de vier voorlopers van de later in het Kadaster ongegebrachte stichting Klic al voor de rechter. Strijdpunt was toen vooral dat HLA had gewezen op de veelvuldige fouten die met de toenmalige Klic-software werden gemaakt.
Beroep
Voor het Kadaster, dat als zelfstandig bestuursorgaan zijn eigen broek moet ophouden, is tien miljoen euro een hoop geld. De organisaite heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan.
Het Kadaster heeft simpelweg geen rekening gehouden met een dergelijk alternatief verdienmodel van HLA. Of het Kadaster wist dat gewoon niet, iets wat me niet zou verbazen. De overheid (of haar ambtenarenapparaat) zal nu eenmaal altijd achterlopen op de markt.
Je levert een goedkoop product, of een goedkoop portal, om gratis gegevens te ontsluiten. Via dat product of portal biedt je vervolgens diezelfde gegevens aan met verrijking (meer aanvullende gegevens), of je biedt producten aan om die gegevens zelf te verrijken. Maar dat dan wél tegen betaling. Google, Facebook, Flickr: ze zijn er allemaal groot en bekend mee geworden. Maar voor de overheid is dit model nieuw. Onbekend. Eng. En dus wordt er geen rekening mee gehouden bij de aanbesteding. Dat is niet direct een fout van dit bedrijf, hoewel je je kunt afvragen of ze dit model bekend genoeg hebben gemaakt bij het Kadaster. De rechter vond in ieder geval dat het Kadaster deze schade had moeten kunnen meenemen in hun afweging,
Wellicht dat steeds meer overheden zich er bewuster van zouden moeten worden dat met het steeds meer beschikbaar komen van dit soort open data er ook meer bedrijven zullen komen die deze data als ruw basismateriaal gebruikt voor verdere bewerking of die voor dit ruwe basismateriaal gratis basiszoekers/viewers beschikbaar stellen maar aan complexere en diepgravender (no pun intended) viewers een prijskaartje hangen.
Dat het Kadaster moeite heeft (als 'arme' organisatie) om tien miljoen op te hoesten is iets wat ze natuurlijk zelf ook weten, Des te zorgvuldiger moet je zo'n aanbesteding doen. Of liever nog: laten doen.