Het rode potlood kan weer weg, vindt Commissie-Van Beek

Elektronisch stemmen kan weer worden ingevoerd, maar dan wel in een hybride vorm. Dat is het voorstel van de Commissie-Van Beek, die verschillende vormen van elektronisch stemmen en tellen voor BZK heeft onderzocht.

Biljet printen
Zelf je stembiljet printen met daarop alleen de partij en kandidaat van je keuze. En dat biljet vervolgens gewoon in de stembus doen. Zo stelt de commissie zich de verkiezingen van de toekomst voor. De commissie adviseert tot elektronisch stemmen over te gaan, ook al is dat duurder.

Papier scannen
De kiezer maakt straks op het stembureau met een apparaat zelf een stemformulier. De print, met één partij erop en een kandidaat daarvan, controleert hij of zij nog even voordat het papier in de stembus kan. Die biljetten worden dan met scanapparatuur geteld, een klus die in ongeveer een uur geklaard zou moeten kunnen worden, schat de commissie. De papieren worden ook gebruikt voor controles.

Afluisterrisico
Van diverse kanten is de afgelopen tijd gepleit voor herinvoering van het al eerder toegepaste elektronisch stemmen. Maar een systeem dat stemmen elektronisch opslaat én telt, is volgens de commissie niet transparant en controleerbaar. Het papieren proces moet leidend zijn, om aan de waarborgen van de commissie-Korthals-Altes uit 2007 te kunnen voldoen. Het afluisterrisico dat de vorige stemcomputer de das omdeed, acht de commissie in de voorgestelde opzet reduceerbaar en acceptabel.

Over vijf jaar
Na enkele proeven voorziet de commissie in 2018 of 2019 landelijke invoering van het systeem, waarvoor straks een centrale organisatie verantwoordelijk is (opslag, beheer, onderhoud). De gemeenten zijn dan niet langer leidend. Gedacht wordt dat de methode fouten en ongeldige stemmen zal voorkomen, bijvoorbeeld omdat de ongeveer 1 miljoen mensen die problemen hebben met de huidige stemwijze beter uit de voeten zouden kunnen met een 'stemprinter met tactiele toetsen en audio-ondersteuning'. Elektronisch stemmen en tellen zal wel duurder zijn dan de huidige handmatige werkwijze.

Kabinetsstandpunt
Minister Plasterk zegt in een reactie het belangrijke werk dat de commissie in korte tijd heeft verricht te appreciëren en zegt ernaar te streven zo snel mogelijk een kabinetsstandpunt over het advies voor te bereiden.