Experimenten met digitale wallets

In een digitale wallet staan persoonlijke gegevens uit betrouwbare bronnen. Dat maakt de gegevens bruikbaar voor identificatie en verificatie. Binnenlands Bestuur woonde tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven een sessie bij over toepassingen voor wallets. Nijmegen en Amsterdam experimenteren er al mee.  

Meer controle op eigen gegevens

De basis van onze juridische identiteit zijn persoonsgegevens zoals geboortedatum en BSN. Wanneer die gegevens uit een betrouwbare bron komen, zoals de Basisregistratie Personen, of de bank, dan mogen we erop vertrouwen dat de gegevens kloppen. Denk aan hoe we online DigiD gebruiken en niet steeds ons paspoort hoeven te trekken. Wanneer die gegevens in een wallet op onze telefoon staan, hebben we veel meer controle over wat we delen en met wie. Niet alle gegevens die gevraagd worden, zijn immers nodig. Waarom moeten we onze geboortedatum opgeven, terwijl de vraag eigenlijk is: bent u ouder dan achttien? Waarom moeten we complete KvK-uittreksel overhandigen, wanneer de vraag eigenlijk is: bent u tekenbevoegd voor dit bedrijf?

Dataminimalisatie

Wallets kunnen gemeenten helpen in hun streven naar dataminimalisatie. Wat als inwoners geen stapels vragen hoeven in te vullen elke keer als ze iets van de overheid willen, omdat die gegevens bekend zijn, of niet nodig voor de dienstverlening? Hoeveel tijd zou het gemeenten schelen wanneer zij die gegevens niet hoeven te verifiëren omdat ze al betrouwbaar zijn? Lang hoeven ze daar niet meer op te wachten.

Anders denken over gegevensdeling

Roger Olivieira van Ver.id, de organisator van de sessie, zegt: ‘Op internationale vakbeurzen vallen de monden open wanneer ik vertel hoe ver we zijn in Nederland.’ Zoals Nijmegen, dat naast DigiD koos voor wallet Yivi (voorheen IRMA) om mee in te loggen op de website. Eerder zei Wendy van den Eeckhout, Strategisch Informatie Adviseur bij de gemeente en product owner Digitale Identiteit, dat de gemeenten alle processen gaat doorlopen om te onderzoeken of ze uitvoerbaar zijn met minder gegevens.

In Eindhoven vertelt ze dat Nijmegenaren door gegevens te delen via de Yivi-wallet in Mijn Nijmegen kunnen zien wanneer hun uitkering wordt overgemaakt. Daar hoeven ze niemand voor te mailen of bellen. Deze maand gaat de gemeente meer producten aanbieden. ‘Daar moeten we veel voor doen,’ zegt Van den Eeckhout. Voor iedere dienst wordt gekeken welke gegevens bij het proces horen en of dat er ook minder kunnen zijn. ‘Maar laat dat niemand weerhouden om te experimenteren met wallets. Start met anders denken over gegevensdeling.’

Niet meer ieder jaar vier formulieren invullen

‘Het potentieel van wallets in het sociaal domein is groot,’ zegt Anna Noyons van Ink Social Design Studio. ‘Juist de kwetsbaarste inwoners moeten constant bewijzen aan gemeenten dat zij dingen nodig hebben. Mensen met schulden, fysieke beperkingen of uitkeringen moeten telkens aantonen wat hun status is.’

Zo moet men voor het online aanvragen van een stadspas ieder jaar vier formulieren invullen. Na de eerste toets volgens uitgebreide verzoeken om persoonsgegevens, gezinssamenstelling en financiële situatie. 

Dit is niet het enige obstakel waardoor stadspassen weinig worden aangevraagd. ‘De pas wordt geassocieerd met armoede,’ zegt Noyons. ‘Mensen willen daar niet mee gezien worden.’ Als gemeenten meer willen dan formulieren digitaliseren en echt digitaal gaan transformeren, moeten ze echt anders gaan denken, stelt ze. ‘Als je iedereen een stadspas geeft is het stigma eraf. Wat er wel en niet mee mag, is gekoppeld aan inkomen. Dat kan verifieerd worden in een wallet.’

Amsterdamse proeven

Gemeente Amsterdam experimenteert ook, zegt Mike Alders, UX design lead van de gemeente. Tijdens een aantal proeven liet de gemeente mensen in de wallet stemmen over ideeën in hun buurt, de status van hun meldingen openbare ruimte volgen en makkelijker een geveltuintje aanvragen. Alders liet ook zien hoe iemand met een digitale gehandicaptenparkeerkaart parkeerplekken voor gehandicapten kan vinden in andere gemeenten.

Hobbels

Natuurlijk zijn er nog haken en ogen. Wallets zijn nieuw en nog relatief onbekend waardoor er nog weinig toepassingen zijn. Ook over ethiek is nog veel te zeggen. Henk Marsman van SonicBee zegt over digitale juridische identiteit: ‘Als we moeite hebben met bewijzen wie we zijn, lopen we overal ter wereld vast in dienstverlening.’ En: ‘Als je buiten de standaard valt bij digitalisering ben je de klos.’ En wat als organisaties korting gaan bieden in ruil voor meer gegevens? De AVG verbiedt financieel voordeel in ruil voor persoonsgegevens, maar wie gaat dat controleren?