‘Betrek jongeren bij doorontwikkeling dienstverlening’

Een online lespakket voor vmbo’ers en mbo’ers moet voorkomen dat deze groepen in de problemen komen doordat zij niet kunnen omgaan met de digitale dienstverlening van de overheid. ‘Er is voor deze doelgroep nog een blinde vlek’, zegt Angeliek van der Zanden van de Stichting Digisterker, die het pakket ontwikkelde.

Vaardigheden jongeren overschat

‘De digitale vaardigheden van jongeren worden in veel gevallen nog overschat’, licht Van der Zanden toe. ‘Zij zijn vaardig met sociale media, apps en games maar het ontbreekt veel van de jongeren uit de vmbo- en mbo-doelgroep aan informatievaardigheden zoals het gebruiken van de juiste zoektermen, het stellen van de juiste zoekvragen en het beoordelen van zoekresultaten. Omdat overheidssites ook lastig zijn qua taal en tekst speelt mee dat een aanzienlijk deel van de doelgroep een lage taalvaardigheid heeft.’ Daardoor lopen jongeren veel voorzieningen zoals zorgtoeslag mis, of maken zij onnodig schulden, bijvoorbeeld door hun studiefinanciering of studentenreisproduct te laat stop te zetten. Als voorbeeld noemt Van der Zanden de inkomstenbelastingteruggave, die via de website van de Belastingdienst kan worden aangevraagd. ‘Wij hebben 42 jongeren uit de doelgroep geïnterviewd en veel van de jongeren die wij spraken, zijn niet op de hoogte van die mogelijkheid. Wie dat wel is, haakt vaak af bij het zien van de website.’

Blinde vlek bij digitale inclusie

Volgens Van der Zanden hebben niet alleen uitvoeringsorganisaties, maar ook gemeenten een blinde vlek voor jongeren in het digitaal inclusiebeleid. ‘Er is bijvoorbeeld geen beleid gericht op jongeren dat onderdeel uitmaakt van de Beleidsagenda NL DIGIbeter van het ministerie van Binnenlandse Zaken.’ Omdat de jongeren in kwestie vaak nog minderjarig zijn, hebben zij vooral met uitvoeringsorganisaties te maken en bijvoorbeeld nog niet met gemeentelijke afdelingen werk en inkomen. ‘Maar’, zegt Van der Zanden, ‘gemeenten moeten er echter wel rekening mee houden dat die jongeren de volwassenen van de toekomst zijn. Het is daarom ook erg belangrijk dat jongeren door gemeenten worden betrokken bij de doorontwikkeling van de digitale dienstverlening.’

Afhakers, armoede en schulden

Het lespakket Doe je digiding! bevat zes modules. In de eerste leren jongeren een DigiD aan te vragen en te activeren. Een tweede module draait om het thema identiteit en leert hoe je een paspoort of identiteitskaart aanvraagt. Ook wordt in die module aandacht besteed aan het voorkomen van identiteitsfraude en het omgaan met privacygevoelige gegevens. Module drie leert de jongeren hoe zij hun inkomstenbelasting kunnen terugvragen en module vier behandelt het aanvragen van een theorie-rijexamen en een rijbewijs. Module vier en vijf gaan respectievelijk over zorgtoeslagen en -premies en het regelen van studiefinanciering en het studentenreisproduct. Stichting Digisterker benadert momenteel zoveel mogelijk betrokken partijen met het lespakket. Van der Zanden: ‘Dat zijn momenteel vooral scholen, maar bibliotheken zijn ook van groot belang. De volwassenencursussen met digitale inclusie als doel worden ook via de bibliotheken aangeboden, en daar is men erg enthousiast over. Bij overleggen binnen gemeenten over armoede en schulden of over minderjarige afhakers in het onderwijs is het ook goed als ambtenaren kennis hebben van dit materiaal en die kennis doorgeven.’