Pleidooi voor meer HR-adviseurs voor medewerkers

De werkgever dient zich steeds bij de reflectie op goed werkgeverschap de vraag te stellen: ‘Ben ik rechtvaardig geweest in de manier waarop ik werk, geld, invloed, macht en kennis heb verdeeld?’

Bij een grote gemeente staat uitgebreide informatie over arbeidsrecht op een afgeschermd intranetgedeelte voor leidinggevenden. De vertrouwenspersonen vinden dat dit soort kennis ook beschikbaar moet zijn voor medewerkers. Zo is kennis niet eerlijk verdeeld.

Mijn leidinggevende en ik zitten tegenover elkaar, ieder aan de korte kant van een tafel. Links en rechts van hem aan de lange kant van de tafel zitten zijn HRM-adviseur en mijn (of is het zijn) loopbaanadviseur. De vrouwen zijn druk en praten snel. Ze willen laten zien wat ze voor hem kunnen betekenen in dit arbeidsconflict. Hij kijkt links, hij kijkt rechts. Ik kijk naar hem. Soms kijkt hij terug. HRM ligt al een tijd onder vuur in deze organisatie. You’re on your own. Dat weet ik.

Ik ben al jaren een voorstander van een HR-adviseur voor medewerkers. Ik twijfel alleen bij Resource. Middel. Daar is de workforce te divers voor. Passie, talenten, kwaliteiten, zingeving, diversiteit. De ene werknemer is niet eenvoudig te vervangen door de andere. Laten we het op Human Capacity adviseur houden. Een HC-adviseur heeft kennis over arbeidsrecht, rechtspositie, steunt tijdens reorganisaties, helpt bij loopbaanvragen, geeft informatiebijeenkomsten over arbeidsvoorwaarden, verwijst door en levert maatwerk.

HC-adviseurs zijn er bij het Rijk, maar niet bij elk departement. Dat zou wel moeten. Als ik in organisaties over deze adviseurs begin, wordt afwijzend gereageerd. Reacties als: ‘Nee, dat moeten we niet doen, die zijn overal wegbezuinigd’ of ‘Er is al zoveel voor medewerkers.’ Of zoals een SER-medewerker reageerde: Wat heeft een werkgever aan zo’n adviseur voor medewerkers? Waarom zou die dat doen?

Het antwoord lijkt mij simpel: Het is billijk en rechtvaardig. In organisaties gaat het om gelijkheid en gelijkwaardigheid. Kennis is macht. Niemand zal dat tegenspreken. Tegelijkertijd is macht voor veel mensen een naar woord. Met macht worden we niet graag geassocieerd, terwijl het in elke relatie speelt. Door kennis met medewerkers te delen, hen te steunen en te coachen of trainen in vaardigheden ontstaat meer betrokkenheid in organisaties.  

Ten tijde van reorganisaties verlaten goede medewerkers massaal de organisatie. Zorg dat ze binnenblijven door ze te helpen om een volgende stap in de reorganisatie te zetten. Een HC-adviseur steunt hen daarbij.

Werkgevers willen weerbare werknemers. Een HC-adviseur bereidt met medewerkers moeilijke gesprekken met hun leidinggevende voor. Weerbare mensen kunnen sneller hun grenzen aangeven in lastige situaties. Ze maken een meer bewuste keuze voor een organisatie en zetten zich in voor de relatie met teamleden en leidinggevende.

Betrokkenheid komt ook door een eerlijke verdeling van macht. Een machteloze voelt zich niet betrokken. Nietzsche impliceert dat de wil tot macht sterker is dan de moraal. Schade aan het systeem zal de machteloze werknemer dan ook niet raken. Macht van werknemers leidt tot betrokkenheid bij de organisatie. Op de juiste positie in het organogram zorgt een HC-adviseur voor betere arbeidsverhoudingen en meer betrokkenheid.

Yvonne Duijndam, ambtelijk secretaris bij de Nationale Ombudsman