Geer en Goor in het gemeentehuis

In de clinch is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Dolle pret, daar in het gemeentehuis van Maastricht. Collega’s sturen regelmatig Whatsapp-berichten naar elkaar die verder gaan dan gewone kantoorhumor. Tot ze té ver gaan.

Erotische foto’s
Op een dag maakt een medewerkster melding van seksuele intimidatie door haar meerdere. Een extern bureau onderzoekt de kwestie en concludeert dat het gedrag van hem grensoverschrijdend is geweest. Het college neemt een ferm besluit: de meerdere wordt met onmiddellijke ingang de disciplinaire straf van onvoorwaardelijk ontslag opgelegd. Want ga maar na, somt het college op: er is sprake van het ‘versturen en/of ontvangen’ van zeer expliciete apps en erotische foto’s. Het hoofd hanteert ‘seksueel getint taalgebruik’ en ‘grove humor’. En: hij heeft onvoldoende professionele afstand ten opzichte van een medewerker bewaard. De gezagsrelatie, de jonge leeftijd van medewerkster en haar emotionele kwetsbaarheid zijn daarbij verzwarende omstandigheden.

Hij vecht het ontslag aan en krijgt zowaar gelijk bij de rechtbank Limburg. Vaststaat dat hij WhatsApp-berichten met een seksueel getinte inhoud naar haar heeft verstuurd en daarmee de grens van het aanvaardbare heeft overschreden. Dat hij onvoldoende afstand heeft bewaard tot haar vloeit hieruit voort en is daarom geen afzonderlijke verwijt.

Onaanvaardbare appjes
Al snel blijkt ook een andere kant van het verhaal. De medewerkster, zo beweert haar meerdere, heeft zélf expliciete en erotische foto’s van haar naar hem gestuurd maar die foto’s zitten niet in het dossier. Dan is het lastig hem alleen een verwijt te maken. Eigenlijk blijft er dan maar één beschuldiging over: hij heeft onaanvaardbare appjes gestuurd maar hem alleen daarvoor ontslaan gaat de rechtbank te ver.

Het college wil toch van de medewerker af en gaat in hoger beroep bij de Centrale Raad van Beroep. Die deed onlangs uitspraak. Ook de Raad stelt dat het ‘versturen en/of ontvangen’ van seksueel getinte WhatsApp-berichten plichtsverzuim oplevert. Maar foto’s? De medewerker zegt wel foto’s van zijn ondergeschikte te hebben ontvangen waarop zij te zien is in lingerie of in badkleding, maar hij heeft zelf nooit foto’s verstuurd. En het ontvangen van dergelijke foto’s is niet verwijtbaar.

Is het gebruik van seksueel getint taalgebruik wél verwijtbaar? Meerdere collega’s zijn gehoord over de cultuur binnen de afdeling. ‘Behoorlijk grove humor’ is daar niet vreemd, ‘à la Geer en Goor’ noemen ze het zelf. Mannen én vrouwen bedienen zich van grof taalgebruik.

Ranzige sfeer

De Centrale Raad constateert dat het enige dat hem echt kan worden verweten het versturen van die foute appjes is. Maar omdat de medewerkster zelf ook het initiatief nam om seks-appjes te sturen en omdat de hele sfeer op de afdeling een beetje ranzig was, blijft de context waarbinnen hij zijn WhatsApp-berichten verzond nogal ‘diffuus’, vindt de Raad. Zo kan nooit een goede afweging worden gemaakt welke straf passend is. Het college heeft onvoldoende onderbouwd dat het plichtsverzuim – want dat staat wél vast – moet leiden tot onvoorwaardelijk ontslag. Daarom draait de Centrale Raad dat terug.

Wil het college echt van hem af, dan zal het met betere argumenten moeten komen. Het mag de kosten van rechtsbijstand van de medewerker, zo’n duizend euro, vergoeden. En proberen de cultuur op die afdeling te verbeteren.

ECLI:NL:CRVB:2017:1530