Overschrijding redelijke termijn kost staat geld

Een juridisch geschil op het Rotterdamse gemeentehuis over de bezoldiging van een medewerker duurt bijna zes jaar. Daarmee is de redelijke termijn ruimschoots overschreden. Welke instantie moet de schade vergoeden, en hoeveel?

Al jaren steggelen Anke Biegveld*, sinds 1997 werkzaam bij de gemeente Rotterdam, en het college over haar salaris. Na de nodige gesprekken hierover komt het college in 2017 met ‘een laatste aanbod’ voor een minnelijke regeling. Daarna kan Biegveld niet meer terugkomen op haar bezoldiging tot en met 2016. Als voorwaarde stelt het college dat Biegveld haar lopende beroepzaak intrekt. 

Dat doet Biegveld inderdaad, maar tegelijkertijd verzoekt zij om een schadevergoeding, bestaande uit onder meer misgelopen salaris voor de periode vanaf haar indiensttreding. Dat is voor het college reden het aanbod in te trekken. Biegvelds bezwaarschrift hiertegen wordt ongegrond verklaard, waarna zij in beroep gaat bij de rechtbank Rotterdam. 

De rechtbank kijkt allereerst naar de procedurele kant van het geschil. Een aanbod om een minnelijke regeling te treffen is geen besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht: dat brengt immers geen wijziging in iemands rechtspositie tot stand. Dit geldt ook voor de intrekking van zo’n aanbod. Biegveld heeft het aanbod niet aanvaard, waardoor geen minnelijke regeling tot stand is gekomen. Haar bezwaar tegen de intrekking had het college niet ongegrond moeten verklaren, maar niet-ontvankelijk, stelt de rechtbank. 

Volgens Biegveld was er een definitieve overeenstemming bereikt over alle relevante onderdelen van de minnelijke regeling. Het college kon het aanbod niet meer intrekken omdat dit onzorgvuldig is, of in strijd met de eisen van de precontractuele goede trouw. Zij wil echt die schadevergoeding omdat zij salaris is misgelopen.

De rechtbank Rotterdam heeft gelijk, oordeelt de Centrale Raad van Beroep: het intrekken van het aanbod voor een minnelijke regeling was geen besluit, Biegvelds bezwaar was niet-ontvankelijk. Er was ook geen definitieve overeenstemming bereikt over alle relevante onderdelen van de minnelijke regeling, juist omdat Biegveld een aanvullende schadevergoeding wil. 

De kwestie sleept al jaren, reden dat Biegveld op zitting om een andere schadevergoeding verzoekt: vanwege de overschrijding van de redelijke termijn, zoals bedoeld in het Europese mensenrechtenverdrag. 

Daarover bestaan regels. Zo is de redelijke termijn voor een procedure in drie instanties in beginsel niet overschreden als dit in z’n geheel niet langer dan vier jaar heeft geduurd. De behandeling van het bezwaar mag hoogstens een half jaar duren, van het beroep anderhalf jaar en van het hoger beroep maximaal twee jaar. Duurt de rechterlijke fase niet meer dan drie en een half jaar, dan is de behandeling ook niet te lang. Bij elke overschrijding van een half jaar, of een deel daarvan, hoort een vergoeding van 500 euro. 

Biegvelds procedure – van ontvangst van het bezwaarschrift tot uitspraak van de Raad – duurde naar boven afgerond zes jaar, waardoor de redelijke termijn met bijna twee jaar is overschreden. Biegveld heeft recht op een immateriële schadevergoeding van vier maal 500 euro, dus 2.000 euro. Maar wie moet dat betalen? De behandeling van het bezwaarschrift duurde één jaar en acht maanden, een overschrijding van veertien maanden. Ook is de redelijke termijn in de rechterlijke fase geschonden. In 2016 bepaalde de Hoge Raad welke instantie wat moet betalen. Het college moet 14/24 deel betalen (1.167 euro), de Staat (de minister van Justitie en Veiligheid) moet de rest betalen, 833 euro. 

* De naam is gefingeerd. 
ECLI:NL:CRVB:2023:1730