Ziet u zichzelf als raadslid?

Ruim tien jaar geleden startte in Almere met succes een campagne onder deze naam. Met de bedoeling inwoners te interesseren voor het raadslidmaatschap. Dat gebeurde ruim anderhalf jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2010.

Best lang van te voren. Omdat je voor zo’n beslissing niet ‘over één nacht ijs gaat’. Of omdat je nog op tijd lid kon worden van één van  de politieke partijen die een partij lidmaatschap van tenminste één jaar eisen voordat je op de kandidatenlijst kunt komen te staan.

Bij nieuw aangetreden raden zie ik de tijd die nodig is  om zich het raadswerk eigen te maken alleen maar toenemen. Dat zit niet in de wisseling van raadsleden of de differentiatie. 50 procent nieuwe raadsleden bij een verkiezing is eerder gewoon dan uitzonderlijk. Maar het zit het meest in het te weinig gedeeld en met elkaar doorleefd hebben van de eigen politieke waarde. Dat deel van het vakmanschap is vaak flinterdun.

Eens te meer een reden voor gemeenten en politieke partijen hun inwoners nu al te vragen of zij zichzelf als raadslid (willen) zien. Je merkt dat de inspanning van partijen kort voor de verkiezingen om kandidaten te vinden steeds groter wordt. Het lukt nog om kandidatenlijsten te vullen. Maar de op het laatste moment gevonden kandidaten hebben steeds vaker niet of nauwelijks ‘de waarden’ van die politieke partij doorleefd. Het jaren lang stemmen op de VVD of PvdA etc. is niet voldoende om een gemeenschappelijke basis te hebben. Juist het ontbreken van een met elkaar doorleefde politieke waarde maakt dat na de verkiezingen het risico van niet goed functionerende raadsleden en/of fractie alleen maar groeit.

Want vanaf dag één werkt dat stadhuis als een gulzige minnares. En heb je geen tijd om nog eens ‘lekker in te werken’. Ontbreekt dan een gemeenschappelijk basis dan leidt dat zelfs tot niet effectieve raden. Leidt dat tot uit elkaar vallende fracties. Of tot fracties waarbij je slechts kunt verzuchten ‘die hebben geen vijanden meer nodig’.  Je zult er als fractievoorzitter maar voor staan!

Door nu al  intensief te gaan werken aan het werven van kandidaat raadsleden en - wethouders kun je in betrekkelijke rust de tijd benutten om met hen aan die gemeenschappelijke (partij) basis te werken. Dat wordt nog belangrijker omdat je als partij wel gedwongen zult worden buiten het (beperkte) aantal leden te kijken. Dat zoeken kon eerder nog wel  binnen de eigen zuil . Maar die verzuilde samenleving is er niet meer. Hoewel je politieke partijen als één van de laatste uitingen van die verzuilde samenleving kunt zien. Met daardoor een steeds groter risico dat die kleine groep in die partijzuil verwordt tot een  partijkartel of- kaste.  Dan is eens te meer ‘vers bloed ‘ nodig.  

Dus raadsleden durf nu al te werken aan je opvolging en politieke partijen zoek de goede mensen in je gemeente. Daag je inwoners uit “zichzelf als raadslid te zien’ in 2022. Benut 2020 voor activering, 2021 voor het vormen van een doorleefde basis en ga 2022 met een meer uitgekristalliseerde kandidatenlijst aan het werk.

Jan Dirk Pruim