'Wij gaan de polarisatie niet opzoeken'

Bij de waterschapsverkiezingen is het aantal geborgde zetels deze keer beperkt. Er zullen dus meer zetels gaan naar gekozen leden. Wacht waterschappen straks dezelfde versnippering als gemeenten? ‘Ik zie dat boeren en natuurorganisaties in de praktijk goed samenwerken.’

Klimaatbuffer

Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDOD) start deze zomer met de aanleg van een klimaatbuffer, vlak bij het Natura 2000-gebied Holtingerveld. ‘Het mooie is dat de inwoners van Meppel dan minder last hebben met wateroverlast doordat er 400.000 kubieke meter water uit de Drentse hoofdvaart het gebied kan instromen. Tegelijk neemt de verdroging van het Holtingerveld af’, zegt Marion Wichard. Namens Water Natuurlijk is zij lid van het dagelijks bestuur van het waterschap, zeg maar heemraad, al noemen ze het daar niet zo. In opdracht van de provincie Drenthe is er naast de water­opgave ook ruimte voor herstel van elzensingels en bloemrijke graslanden voor vlinders en bijen en nieuwe poelen voor de ­kamsalamander. Ook het Uffelter ­Boervaartje wordt in ere hersteld.

Polderen

Het is een voorbeeld van het typische polderen, zoals je dat al eeuwen ziet in waterschapsbesturen. Wichard: ‘In vergelijking met de verharding in gemeenteraden en Provinciale Staten is het nog prettig besturen bij de waterschappen. Er zijn heus verschillen van mening tussen de elf partijen die meedoen. Maar tot nog toe worden we het steeds eens, bijvoorbeeld om een dijkverbetering samen te laten gaan met versterking van de biodiversiteit door kruidenrijke grasmengsels in te zaaien.’

Compromis

Maar hoe lang zal dat nog duren? Wichards waterschap WDOD kende van oudsher acht ­geborgde zetels. Die worden teruggebracht naar vier, waarvan twee naar de landbouw gaan en er twee voor de natuur zijn. De verandering is na jarenlange discussie doorgevoerd naar aanleiding van het wetsvoorstel van Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66). Die vonden, in navolging van de commissie-Boelhouwer uit 2020, dat de geborgde zetels helemaal moeten worden afgeschaft. De huidige ­reductie is daarvan het compromis. ­Bedrijven en grootverbruikers van water hadden ook een geborgde zetel en die is wel afgeschaft. Wichard vreest dat door de teruggang van geborgde zetels er na de komende verkiezingen versnippering zal optreden in het oudste democratische bestuurs­orgaan van Nederland.

BBB

Bij WDOD bestuurde de afgelopen periode een coalitie van Water Natuurlijk, VVD, ChristenUnie en twee van de drie fracties geborgden. Het bestuur telt 29 zetels. Voor de 25 niet geborgde zetels zijn bij de komende verkiezingen elf partijen in de race. Daaronder bevinden zich uitgesproken nieuwkomers als de BoerBurgerBeweging (BBB) en BVNL (Wybren van Haga, die in 2019 uit de VVD werd gezet). Zetten zij, als ze worden gekozen, de poldertraditie van de waterschappen inderdaad onder druk?

Polarisatie

Lijsttrekker van BBB in het Waterschap Drents Overijsselse Delta is Nicole Koks. Koks zal de polarisatie zelf niet zoeken, zegt ze. ‘Ik zie dat boeren en natuurorganisaties in de praktijk goed samenwerken. We moeten als waterschap zoeken naar de plekken waar de natuur zich het beste kan ontwikkelen en waar de landbouw het beste euro’s kan verdienen.’ Koks zag in het droge jaar 2022 boeren en natuurorganisaties in de Gelderse Achterhoek de handen ineenslaan. ‘Boeren zetten daar hun land vrijwillig onder water en vormen vloeivelden. Het is nog geen verdien­model, al konden ze de droogte beter ­opvangen.’

Vergoeding

Dat verdienmodel is voor Koks een cruciaal punt: ‘Het is belangrijk dat de natuur ­floreert, maar er moet wel geld worden verdiend door de boer. Een groenblauwe dienst leveren is prima, maar leg in een contract de vergoeding daarvoor dan dertig jaar vast. Nu werkt het Brussels landbouwbeleid met periodes van zes jaar, waarbij het basisbedrag voor vergroening steeds wat naar beneden gaat.’

Grondwaterpeil

Stel dat er in haar waterschap een proef wordt voorgesteld om in een verdrogend gebied het grondwaterpeil te verhogen? Nadelig voor boeren die ­extensiever aan de slag moeten, maar gunstig voor de stikstofreductie en de natuur. ‘Dan wil ik eerst het proces kennen’, zegt Koks. ‘Ik ga daar niet vanachter mijn bureau wat van zeggen. We gaan dan eerst een goed gesprek aan met de grondeigenaar, met de natuurorganisatie en met de boeren.  in het betreffende gebied. Ook de provincie moet meedoen in het proces. We moeten sámen beslissen. Als zo’n proces van onderop plaatsvindt en iedereen ziet kansen, dan zijn wij voorstander. We gaan niet de polarisatie opzoeken.’

Lees het hele verhaal deze week in BB04 (inlog)