Duidelijke spelregels op komst omtrent ontslag waarnemer

Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken werkt aan een modernisering van de Gemeentewet waarin duidelijk is verwoord wie een waarnemend burgemeester mag ontslaan.

Niet bevoegd

Had de Gelderse commissaris van de koning John Berends vorig jaar nu wel of juist niet de bevoegdheid waarnemend burgemeester Eppie Klein van Scherpenzeel te ontslaan? De rechter moest eraan te pas komen om te oordelen of de commissaris zijn boekje niet te buiten was gegaan. Dat was hij niet, aldus een uitspraak van de Rechtbank Gelderland een jaar geleden.

Expliciet

Toch wilde de Tweede Kamer, bij motie van Mark Strolenberg (VVD) en Roelof Bisschop (SGP), een bij wet geregelde heldere procedure omtrent het ontslaan van een waarnemend burgemeester. Volgens de Kamerleden is de huidige wettelijke regeling wel duidelijk over de bevoegdheid van de commissaris voor benoemingen, maar niet over het ontslaan van waarnemend burgemeesters. Hoewel minister Bruins Slot ontkent dat een wettelijke regeling op dat punt ontbreekt en vindt dat de bevoegdheid van de commissaris van de koning om een eenmaal aangestelde waarnemend burgemeester ook uit het ambt te ontheffen niet ter discussie staat, bereidt ze een modernisering van de Gemeente- en Provinciewet voor. In een brief aan de Tweede Kamer meldt ze dat in die wetten expliciet zal worden gemaakt dat de commissaris van de koning een waarnemend burgemeester kan benoemen, schorsen en ontslaan.

Herindeling Scherpenzeel

Aanleiding voor de bijna Kamerbreed gesteunde motie – alleen JA21 stemde tegen – was de controverse rondom het ontslag van waarnemend burgemeester Eppie Klein van Scherpenzeel door commissaris John Berends van Gelderland. Het ontslag van de waarnemend burgemeester speelde tegen de achtergrond van het niet-doorgaan van de herindeling Scherpenzeel/Barneveld. Klein werd daags nadat toenmalig minister Ollongren een streep zette door dat herindelingsplan per direct uit zijn ambt ontheven door de Gelderse commissaris. Klein zou volgens Berends niet goed hebben gehandeld in dat herindelingsproces. Berends verweet hem onder andere onzuiver handelen en het niet delen van cruciale informatie. ‘En dat past niet bij integer openbaar bestuur’, zo legde hij een week na het ontslag uit aan Provinciale Staten van Gelderland.