Vrouwelijke gedeputeerden ver te zoeken

In de tot nu tot gevormde colleges van Gedeputeerde Staten (GS) zitten slechts veertien vrouwelijke gedeputeerden; een krappe 24 procent van het totaal. Drenthe is en blijft helemaal een mannenbolwerk; naast de vijf mannelijke gedeputeerden is alleen de commissaris van de koning een vrouw. Het streven van minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken is dat in de toekomst tussen de 40 en 60 procent van de functies in politiek en bestuur door vrouwen wordt bekleed.

Eén vrouw

Vijf provincies tellen maar één vrouwelijke gedeputeerde, zo blijkt uit inventarisatie door Binnenlands Bestuur. Dat was in de vorige periode in vier provincies het geval. Alleen Groningen telt deze bestuursperiode evenveel vrouwelijke als mannelijke gedeputeerden. Flevoland en Zuid-Holland kunnen het beeld nog iets bijstellen; daar zijn nog geen colleges gevormd. ‘Maar het is tot nu toe niet om over naar huis te schrijven’, stelt politicoloog Harmen Binnema (Universiteit Utrecht).

Toename gedeputeerden

Deze periode treden meer gedeputeerden aan. In de bestuursperiode 2015-2019 telde Nederland 59 gedeputeerden; een meer dan de tot nu toe geïnstalleerde bestuurders. Voor Zuid-Holland adviseren de informateurs zes gedeputeerden te benoemen. In Flevoland gaan zes partijen een college vormen; die zullen allemaal een eigen gedeputeerde willen afvaardigen. Het totaalaantal komt dan waarschijnlijk uit op 70 gedeputeerden.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

De colleges van GS zijn niet het enige politieke gremium waar vrouwen (ver) in de minderheid zijn. Minister Kajsa Ollongren (BZK) wil daar wat aan doen, zo heeft ze dinsdag bekend gemaakt. Door actief te sturen wil ze de man-vrouw verhouding in het openbaar bestuur beter in balans brengen. ‘Inzet is dat na de volgende Tweede Kamerverkiezingen in 2021 en de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 man-vrouw verhouding in het openbaar bestuur beter in balans is’, aldus Ollongren in een brief aan de Kamer. Het streven is dat in de toekomst tussen de 40 en 60 procent van de functies in politiek en bestuur door vrouwen bekleed wordt. ‘Die ambitie kan ik alleen samen met anderen realiseren’, aldus Ollongren, die het wel een gezamenlijke verantwoordelijkheid vindt.

Traag

‘Van de burgemeesters die ik sinds mijn aantreden in 2017 benoemd heb is 41 procent vrouw. Meer dan 30 procent van de raads- en statenleden is vrouw’, schrijft Ollongren. Het huidige kabinet telt inmiddels meer dan 40 procent vrouwelijke bewindspersonen. ‘Er is meer balans, maar de toename van vrouwen in het openbaar bestuur gaat het laatste decennium traag en vlakt af’, zo schrijft ze verder. Ook zijn er grote verschillen tussen gemeenten en provincies. ‘Zo ligt in Baarle-Nassau, Blaricum en Zoeterwoude het percentage vrouwelijke raadsleden sinds 2018 boven de 50 procent. Daarentegen zijn er ook gemeenten waar het aandeel vrouwelijke raadsleden onder de 20 procent ligt en het bestuur louter uit mannen bestaat. Nederland telt slechts 1 vrouwelijke commissaris van de koning.’ (Jetta Klijnsma, cdk Drenthe, red). ‘Er is dus werk aan de winkel.’

Actief sturen

Ollongren gaat actief sturen op het werven en uitnodigen van vrouwelijke kandidaten voor de functies van burgemeester en commissaris van de koning, zo heeft ze dinsdag aangekondigd. Ze gaat onder meer de selectieprocedure voor de commissaris van de koning aanpassen. Van de kandidaten die de minister aan de vertrouwenscommissie voorlegt, zal er voortaan minstens één vrouw moeten zijn. ‘Anders wordt de sollicitatieprocedure automatisch verlengd’, aldus Ollongren. In de selectiecommissie voor een nieuwe burgemeester moet minstens een vrouw zitten, vindt de minister. Verder zal ze vacatures voor het commissarisambt en burgemeester actief onder de aandacht laten brengen bij vrouwelijke kandidaten.

 Lees meer over collegevorming in provincies in Binnenlands Bestuur nr. 13 van deze week.