Nieuwjaarstoespraken gaan over vluchtelingen

Het zal geen verrassing zijn, de vluchtelingenproblematiek heeft een prominente rol in alle nieuwjaarstoespraken in het land. Waar vorige jaar de meeste gemeentebestuurders dachten met de drie decentralisaties wel de grootste uitdaging te hebben gehad, kwam er namelijk nog een vierde grote opdracht bij. Van de grote steden tot Wolvega en Oranje; de vluchtelingen die we eerder alleen van televisie kenden klopten in 2015 letterlijk bij ons aan de deur. En dat had grote gevolgen in veel gemeenten. 

Nieuwe buren
‘We hebben nieuwe buren, nieuwe noabers die hier hun heil zoeken,’ vertelde Commissaris van de Koning van Overijssel Ank Bijleveld in haar nieuwjaarstoespraak, ‘en gelukkig is er niet alleen angst voor de vluchteling, maar is er ook de wil om te helpen.’ Haar collega uit Groningen, Max van den Berg vertelde het aanwezige publiek over een bewoner van de noodopvang. ‘De 15-jarige Ali woont met zijn oom en tante, neefjes en nichtjes op 15 vierkante meter. Hij komt uit Syrië. Daar ging hij naar school en had hij een bijbaantje. Nu bevindt hij zich in de noodopvang in een kantoorpand aan de rand van Groningen. Hij brengt de dag voornamelijk door met een balletje trappen. Maar hij is veilig. Wat gaat 2016 hem brengen?’

Oproep
Verder deed hij in zijn laatste nieuwjaarsspeech als commissaris een oproep aan het rijk: ‘Vluchtelingen hebben woonruimte nodig en banen. Ik hoop dat de rijksoverheid ons daarin zal steunen. Zodat groepen in de samenleving niet hoeven concurreren om sociale huurhuizen of om werk.’ Burgemeester Breuer van de gemeente Teylingen vertelde ín haar speech een persoonlijke anekdote over de vluchtelingen die kort onderdak in haar gemeente kregen. Wat mij vooral heeft geraakt, zijn de kinderen. Zij hebben niets te kiezen. In Voorhout zag ik ze spelen, vriendschappen sluiten, dappere pogingen doen om Nederlands te leren. Eén meisje is me in het bijzonder bijgebleven. (…) Ze zocht steeds contact: keek me aan, lachte, liet me haar schriftje met Nederlandse woordjes zien. Toen de bus vertrok, kwam ze drie keer terug om een knuffel te geven. Ik hoop dat ze een veilig thuis vindt in Nederland. Ik zal nooit vergeten wat dit meisje me heeft geleerd: dat naastenliefde in de praktijk te brengen is, als het er ècht op aankomt.’

Zielepoten 

In de gemeente Purmerend was er veel weerstand tegen de opvang van vluchtelingen. De nieuwjaarstoespraak van burgemeester Don Bijl ging dan ook voor een groot gedeelte over dit hete hangijzer. Hij waarschuwde dat er in de toekomst meer vluchtelingen zullen worden opgevangen in zijn gemeente en deelde ook een persoonlijke ervaring. ‘Ik stond tussen de demonstrerende tegenstanders voor het stadhuis. Ik gaf ze een hand, want ik dacht: "zij zijn ook mijn inwoners" Op een na gaven zij een hand terug en hadden wij contact over hun zorgen. Ik keek ook naar het kleine groepje NVU-ers dat ernaast stond en ik dacht: "wat vreselijk, maar ook: wat een zielepoten".

 
Begrip 

De nieuwe eerste burger van Boxmeer, Karel van Soest, toonde in zijn toespraak begrip voor de bezorgde burgers. ‘Natuurlijk zullen wij als samenleving de vluchtelingen moeten helpen, maar we zullen ook aandacht moeten besteden aan de mensen die hierover angst en zorgen hebben en zich afvragen: welke impact heeft dit op ons leven? Wat betekent dit voor onze veiligheid? Om vervolgens vooral vluchtelingen zelf te laten spreken. Twee zussen uit Syrië waren uitgenodigd hun verhaal te vertellen. Én muziek te maken, want ook het aanwezige orkest bestond volledig uit vluchtelingen.

Geen standaardoplossingen
Jan van Zanen riep in zijn functie als VNG-voorzitter gemeenten op tot creativiteit. 'Waar bij het vluchtelingenvraagstuk onze focus in de afgelopen maanden vooral lag op snelle en tijdelijke oplossingen, moeten we dit jaar verder werken aan oplossingen voor de lange termijn, onder meer door te zorgen voor passende huisvesting voor mensen die mogen blijven en door hen te helpen hun plek te vinden in onze maatschappij. Dat redden we niet met standaardoplossingen. We zullen innovatief moeten zijn. Maar ook hier geldt dat oplossingen uiteindelijk lokaal zullen worden gevonden, dichtbij de mensen om wie het gaat.'